આણી કોર દ્વારકાનાથ ને ઓણી કોર વડનગર ને વીસનગર ને આણી કોર સાબરમતી ને નર્મદા એ બધેય ભગવાન ફર્યા છે, કાંઈ બાકી રહ્યું નથી ને આ સાધુ પણ બધે ફર્યા છે. માટે એ સંભારવું.

Dwārikā on this side; and Vadnagar and Visnagar on the other side; Sābarmati and Narmadā on this side - Maharaj traveled to all of these places. He did not leave any place out. And this Sadhu also traveled everywhere. Therefore, one should recall this.

Āṇī kor Dvārkānāth ne oṇī kor Vaḍnagar ne Vīsnagar ne āṇī kor Sābarmatī ne Narmadā e badhey Bhagwān faryā chhe, kāī bākī rahyu nathī ne ā Sādhu paṇ badhe faryā chhe. Māṭe e sambhārvu.

આ જીવ આમ સંકલ્પ કરે છે. જેમ ઓલ્યા સૂતરનો તાણો કરીને લૂગડું કરે છે એમ એકરસ આકાશની ઘોડ્યે કર્યા કરે છે, પણ આંહીં રહેવું નથી એ ખબર નથી, એવો જીવનો સ્વભાવ છે.

This jiva forms desires like this: just as one weaves clothes from thread using a loom, in the same way (the jiva forms desires) in the vastness of space.¹ However, it does not know it cannot remain here. That is the nature of the jiva.

Ā jīv ām sankalp kare chhe. Jem olyā sūtarno tāṇo karīne lūgaḍu kare chhe em ekras ākāshnī ghoḍye karyā kare chhe, paṇ āhī rahevu nathī e khabar nathī, evo jīvno swabhāv chhe.

પંગત્યમાં બેસીને મેળાવીને લાડુ જમે તે નિઃસ્વાદી કહેવાય ને એકલો નોખો જો કાચો બાજરો ચાવે તોય પણ તે સ્વાદિયો કહેવાય; તે માટે જુદું પડ્યે જ બગડે છે અને નિઃસ્વાદી કેને કહીએ? એ પ્રશ્નનો ઉત્તર કર્યો જે, પંગત્યમાં જે મળે તે મેળાવીને ખાઈ લે, બીજું કાંઈયે ઉપાર્જન ન કરે ને ચાળા ચૂંથતો ન ફરે એ નિઃસ્વાદી કહેવાય ને ત્યારે જ ભગવાન એની ઉપર રાજી થાય છે. તે રાજી કરવાના ઉપાય, સાધુનો સમાગમ ને નિયમ એ બે છે. ‘ગર્ભવાસમાં શું કહીને તું આવ્યો રે’ એ કીર્તન બોલાવીને કહે જે, તરવાર તો ખરી પણ ક્ષત્રીના હાથમાં હોય ને વાણિયાના હાથમાં હોય; એમ આવાં વચન પણ બ્રહ્મવેત્તાનાં લાગે પણ બીજાનાં લાગે નહીં.

If one sits in the common dinner line with others and eats even rich food, one is still described as being free from taste. Whereas one who eats on his own, even if it is only uncooked millet, is still described as being deeply attached to tasty foods. So, by eating separately progress is spoilt. And who can be described as above taste? Swami answered the question, “If whatever is available for everyone in the line at meal times is mixed and eaten, and if no other special arrangements are made for food and one is not fussy, that is described as being above taste. Only then is God pleased with him. The two means to please God are company of the Sadhu and observance of codes.” Then he had the devotional song, ‘Garbhvāsmā shu kahine tu āvyo re’¹ recited and said, “A sword is a sword, but there are different results when it is in the hands of a warrior and a businessman. Similarly, the words of the enlightened have great impact but those of others do not.”

Pangatyamā besīne meḷāvīne lāḍu jame te nihsvādī kahevāy ne ekalo nokho jo kācho bājro chāve toy paṇ te svādiyo kahevāy; te māṭe judu paḍye ja bagaḍe chhe ane nihsvādī kene kahīe? E prashnano uttar karyo je, pangatyamā je maḷe te meḷāvīne khāī le, bīju kāī ye upārjan na kare ne chāḷā chūnthato na fare e nihsvādī kahevāy ne tyāre ja Bhagwān enī upar rājī thāy chhe. Te rājī karavānā upāy, Sādhuno samāgam ne niyam e be chhe. ‘Garbhavāsmā shu kahīne tu āvyo re’ e kīrtan bolāvīne kahe je, taravār to kharī paṇ kṣhatrīnā hāthmā hoy ne vāṇiyānā hāthmā hoy; em āvā vachan paṇ brahmavettānā lāge paṇ bījānā lāge nahī.

ચોવીસ વરસ થયાં આવરદા નથી ને આ દેહ વાતું સારુ જ રહ્યો છે, પણ ત્રીસ વરસ થયાં, ક્રિયા ઉપરાઉપર આવી છે, તે પૂરી વાતું થાતી નથી. આમ જો આગ્રહ રાખીએ તો ધ્યાન થઈ જાય ને સમાધિ થઈ જાય પણ પૂરી સોદરી^૧ વળે એવી વાતું કરાતી નથી; મનમાં હામ રહી જાય છે.

For 24 years, I have had no lifespan and this body has remained only for giving spiritual talks. But 30 years have passed, responsibilities of various types have come one after another so it has not been possible to talk fully about moksha. If I insist, I can go into meditation and samādhi but I have not been able to talk with full satisfaction, yet in the mind the wish remains.

Chovīs varas thayā āvardā nathī ne ā deh vātu sāru ja rahyo chhe, paṇ trīs varas thayā, kriyā uparā-upar āvī chhe, te pūrī vātu thātī nathī. Ām jo āgrah rākhīe to dhyān thaī jāy ne samādhi thaī jāy paṇ pūrī sodarī¹ vaḷe evī vātu karātī nathī; manmā hām rahī jāy chhe.

સાધુ થયા ને ભેખ ન સુધર્યો ત્યારે શું થયું? જે કરવા આવ્યા તે તો ન થયું. માટે ધીરે ધીરે સાધુનાં લક્ષણ કહ્યાં^૧ છે તેમ વર્તતા જાવું, તે વિના છૂટકો નથી.

When one becomes a sadhu but their renunciation does not improve, then what has one done? What one came to accomplish was not accomplished. Therefore, one should gradually behave according to the characteristics of the sadhus that have been mentioned.¹ There is no other option.

Sādhu thayā ne bhekh na sudharyo tyāre shu thayu? Je karavā āvyā te to na thayu. Māṭe dhīre dhīre sādhunā lakṣhaṇ kahyā chhe tem vartatā jāvu, te vinā chhūṭako nathī.

વૈશાખ વદિ એકાદશીએ શંકરપ્રસાદ આ ગામમાં આવતાં માર્ગમાં અધર ટૂંટિયું આવ્યું તે મરી ગયો, એ વાત એક હરિજન પાસે કે’વરાવીને કહ્યું જે, “એમ મુમુક્ષુને તો સદાય કડકડાટી જ દેખાય જે, આ તો હમણાં ચાલ્યું જવાશે ને મહારાજે પણ કહ્યું છે જે, ‘અમને તો એમ જ વર્તે છે જે, આ પળમાં ને આ ક્ષણમાં દેહ પડી જાશે.’ માટે ભગવાન ભજી લેવા.”

On Vaishakh vad 11, on the way to this village, Shankarprasad contracted the plague and died. After having this story narrated by a devotee, Swami said, “Similarly, a spiritual aspirant always harbors the fear that the body will die anytime now. And Maharaj has also said, ‘I always feel that at this very moment and this very second the body will die.’ Therefore worship God.”

Vaishākh Vadi Ekādashīe Shankarprasād ā gāmmā āvatā mārgmā adhar ṭūnṭiyu āvyu te marī gayo, e vāt ek harijan pāse ke’varāvīne kahyu je, “Em mumukṣhune to sadāy kaḍkaḍāṭī ja dekhāy je, ā to hamaṇā chālyu javāshe ne Mahārāje paṇ kahyu chhe je, ‘Amane to em ja varte chhe je, ā paḷmā ne ā kṣhaṇmā deh paḍī jāshe.’ Māṭe Bhagwān bhajī levā.”

ઉપશમ કરે તે મુને ગમે ને હું રાજી થાઉં. ને જે જે ક્રિયા અચાલાની^૧ હોય તે કરવી પણ પછી ધબ પડી મેલવી; સંકલ્પ કર્યા ન કરવા. આ તો મર્કટની^૨ ઘોડ્યે છે. તે એક બુઢિયો વાનરો તેને બીજાએ વાંદરી પાસેથી કાઢી મૂક્યો પછી બોકાસા^૩ નાખે; એમ આપણને પણ વિષયમાંથી દુઃખ ઊપજે છે ને બોકાસા નાખીએ છીએ. માટે વિષયથી છેટે રહેવું.

I like it when one attains profound tranquility and so I become pleased. Whatever activities are essential should be done, but then after completion, immediately give them up. Do not entertain wishes concerning activities. They are like a monkey. An old monkey was driven away by another from a female monkey. So he screamed repeatedly. Similarly, we, too, encounter misery from material pleasures and scream. Therefore, stay clear of them.

Upasham kare te mune game ne hu rājī thāu. Ne je je kriyā achālānī¹ hoy te karavī paṇ pachhī dhab paḍī melavī; sankalp karyā na karavā. Ā to markaṭnī² ghoḍye chhe. Te ek buḍhiyo vānaro tene bījāe vāndarī pāsethī kāḍhī mūkyo pachhī bokāsā³ nākhe; em āpaṇne paṇ viṣhaymāthī dukh ūpaje chhe ne bokāsā nākhīe chhīe. Māṭe viṣhaythī chheṭe rahevu.

એક ભક્તે પૂછ્યું જે, “આત્મા કેમ દેખાતો નથી?” પછી સ્વામી કહે, “દેખાય તો છે પણ મનાતો નથી. જ્ઞાન થાશે ત્યારે મનાશે. આ છે એ બ્રહ્મ ને ગયા એ પરબ્રહ્મ.” એમ મર્મમાં વાત કરી.

One devotee asked, “Why cannot the ātmā be seen?” Swami answered, “One is able to see it but one does not believe it. When one gains gnān, then one will believe it. This here (Gunatitanand Swami) is Brahman and the one that left (Shriji Maharaj) is Parabrahman.” Swami said this in an indirect way.

Ek bhakte pūchhyu je, “Ātmā kem dekhāto nathī?” Pachhī Swāmī kahe, “Dekhāy to chhe paṇ manāto nathī. Gnān thāshe tyāre manāshe. Ā chhe e Brahma ne gayā e Parabrahma.” Em marmamā vāt karī.

“આ દેહ છે તે શ્રવણરૂપી કુહાડે કરીને ઘસાઈ જાશે, માટે કથા-કીર્તનાદિક શ્રવણ કર્યાં જ કરવાં. શ્રવણ સારુ તો પૃથુરાજાએ દસ હજાર કાન માગ્યા.” ને પ્રથમનું ચોપનમું વચનામૃત વંચાવીને બોલ્યા જે, “ઓહો! આ વચનામૃત તો દિવસ બધો જાણે સાંભળ્યા કરીએ તો પણ તૃપ્ત ન થાઈએ. જુઓને! માંહી મોક્ષનું દ્વાર જ બતાવી દીધું ને જ્ઞાન પણ બતાવી દીધું છે.” એમ કહીને ત્રણ વાર વંચાવ્યું ને કહ્યું જે, “જેનાં કર્મ ફૂટ્યાં હોય તેને આ વાત ન સમજાય, તેને તો મૂળ મોટાપુરુષ એ જ શત્રુ જેવા જણાય છે. એ વિપરીત જ્ઞાન કે’વાય. માટે હવે તો સાધુને જ વળગી જાવું. અને આવો સમો આવ્યો છે તો પણ ભગવાન પાસે કે મોટા સાધુ પાસે રહીને વાતો સાંભળે નહીં એવી જીવની અવળાઈ છે. ને આ ઘડી જો હજાર રૂપિયા ખરચવાનું કહે તો ખરચે પણ ઓલ્યું ન થાય; ને સ્ત્રી, છોકરો, હવેલી ને વેપાર એ બધાં તેમાં આડ્ય કરે. ને મહારાજ પાસે પણ એક જણે કહ્યું હતું જે, ‘રૂપિયા ખરચું પણ રહેવાય નહીં.’ એક હરજી ઠક્કર તે એને ગામથી આવીને ગઢડે ભગવાન સારુ મહારાજ ભેળા રહ્યા, પણ આજ પણ આ સાધુ પાસે કોઈ રહેતું નથી.” પછી એમ બોલ્યા જે,

“જા ઘેર હરિકથા કીર્તન નહીં, સંત નહીં મિજમાના;

તા ઘેર જમરા ડેરા દેવે સાંજ પડ્યે મસાણા.^૧

“એમ છે, પછી પસ્તાવો થાશે માટે ભગવાન ભજી લેવા.”

“This body-consciousness will be worn away slowly by the axe in the form of listening to discourses. Therefore, continuously listen to spiritual discourses, devotional songs, etc. Indeed, for listening to spiritual discourses, King Pruthu asked for ten thousand ears.” After having Vachanamrut Gadhada I-54 read, Swami said, “Oh! I feel like listening to this Vachanamrut all day long and still do not feel it is enough, since it describes the gateway to moksha.” Saying this, he had it read three times and said, “Those whose karmas are barren will not understand this talk. For them, fundamentally, they see the great Sadhu as an enemy. That is described as destructive spiritual knowledge. So now, attach only with this Sadhu. That such a time has come and still one does not stay with God or with this great Sadhu but listens to worldly talks is the jiva’s perversity. And if at this moment one is told to spend a thousand rupees, one will, but satsang is not done. Moreover, wife, children, home and business all interfere in this satsang. One person even said to Maharaj, ‘I’ll spend money but I cannot stay with you.’ Only Harji Thakkar came from his village to Gadhada to worship God and stay with Maharaj. But, today, nobody stays with this Sadhu.” Then he said:

“Jā gher harikathā kirtan nahi, sant nahi mijmānā;

Tā gher jamrā derā deve sānj padye masānā.”¹

“It is like that. And later one will repent, so regularly worship God.”

“Ā deh chhe te shravaṇrūpī kuhāḍe karīne ghasāī jāshe, māṭe kathā-kīrtanādik shravaṇ karyā ja karavā. Shravaṇ sāru to Pṛuthurājāe das hajār kān māgyā.” Ne Prathamnu Chopanmu Vachanāmṛut vanchāvīne bolyā je, “Oho! Ā vachanāmṛut to divas badho jāṇe sāmbhaḷyā karīe to paṇ tṛupt na thāīe. Juone! Māhī mokṣhanu dvār ja batāvī dīdhu ne gnān paṇ batāvī dīdhu chhe.” Em kahīne traṇ vār vanchāvyu ne kahyu je, “Jenā karma fūṭyā hoy tene ā vāt na samajāy, tene to mūḷ Moṭā Puruṣh e ja shatru jevā jaṇāy chhe. E viparīt gnān ke’vāy. Māṭe have to Sādhune ja vaḷagī jāvu. Ane āvo samo āvyo chhe to paṇ Bhagwān pāse ke Moṭā Sādhu pāse rahīne vāto sāmbhaḷe nahī evī jīvnī avaḷāī chhe. Ne ā ghaḍī jo hajār rūpiyā kharachvānu kahe to kharache paṇ olyu na thāy; ne strī, chhokaro, havelī ne vepār e badhā temā āḍya kare. Ne Mahārāj pāse paṇ ek jaṇe kahyu hatu je, ‘Rūpiyā kharachu paṇ rahevāy nahī.’ Ek Harjī Ṭhakkar te ene gāmthī āvīne Gaḍhaḍe Bhagwān sāru Mahārāj bheḷā rahyā, paṇ āj paṇ ā Sādhu pāse koī rahetu nathī.” Pachhī em bolyā je,
“Jā gher Harikathā kīrtan nahī, sant nahī mijamānā;
Tā gher Jamarā ḍerā deve sānj paḍye masāṇā.¹
“Em chhe, pachhī pastāvo thāshe māṭe Bhagwān bhajī levā.”

માવો ભગત કહેતા જે, કાંઈ ખડખડે કે છોકરું હોય તે પોતાના માવતરને ગળે વળગી જાય. એમ આપણે પણ ભગવાનમાં ને સાધુમાં વળગી જાવું. એ જ ઊગર્યાનો ઉપાય છે. તે વિના ચારેકોરે કાળ ખાઈ જાય છે. ‘બ્રહ્માનંદ હરિચરન બિના, સબે ચવિના કાળકા’ એમ કહ્યું છે.

Mava Bhagat used to say, “If something frightening happens, a child will cling to its mother’s neck. Similarly, we, too, should grab hold of God and his Sadhu. They are the only ones who can save us. Without them, everywhere, kāl destroys. It is said, ‘Brahmānand Haricharan binā sabe chavinā kālkā.’¹”

Māvo Bhagat kahetā je, kāī khaḍkhaḍe ke chhokaru hoy te potānā māvatarne gaḷe vaḷagī jāy. Em āpaṇe paṇ Bhagwānmā ne Sādhumā vaḷagī jāvu. E ja ūgaryāno upāy chhe. Te vinā chārekore kāḷ khāī jāy chhe. ‘Brahmānand Haricharan binā, sabe chavinā kāḷakā’ em kahyu chhe.