આ સૂર્યને જેમ કોઈની બરાબર કહેવાય નહીં, તેમ આ ભગવાનને પણ કોઈની ઉપમા દેવાય નહીં. ને આગળ અનંત અવતાર થઈ ગયા ને વળી અનંત અવતાર થાશે, તે સર્વે આ ભગવાનનું દીધું કણેથું^૧ ખાય છે ને એની આજ્ઞામાં વર્તે છે.

Nothing else can be compared with this Sun. In the same way, this Bhagwan (i.e. Bhagwan Swaminarayan) cannot be compared to anyone else. And there have been infinite avatārs in the past and there will be infinite more; they all live off the ‘wages’ earned from this Bhagwan (i.e. Bhagwan Swaminarayan) and they all obey his commands.¹

Ā sūryane jem koīnī barābar kahevāy nahī, tem ā Bhagwānne paṇ koīnī upamā devāy nahī. Ne āgaḷ anant avatār thaī gayā ne vaḷī anant avatār thāshe, te sarve ā Bhagwānnu dīdhu kaṇethu¹ khāy chhe ne enī āgnāmā varte chhe.

આવો સમો ફરીને નહીં મળે ને ગાદી ઉપર હાથ મૂકી ઇશારત કરી કહ્યું જે, “આ સાધુ ને આ ભગવાન કોઈ દિવસ આવ્યા નથી ને કોઈ દિવસ આવશે પણ નહીં, ને બીજા આવશે.”

“This time will not come again.” Then, signaling with his hand by placing it on his cushion, he said, “This Sadhu and this Bhagwan never came in the past and will never come again. Others will come.”¹

Āvo samo farīne nahī maḷe ne gādī upar hāth mūkī ishārat karī kahyu je, “Ā Sādhu ne ā Bhagwān koī divas āvyā nathī ne koī divas āvashe paṇ nahī, ne bījā āvashe.”

પ્રિયવ્રતના દૃષ્ટાંતથી કહ્યું જે, “એ તો ગૃહસ્થાશ્રમમાં હતા ને છોકરાં થયાં પણ ભાગવતાઃ આત્મરામાઃ એવા હતા ને સ્ત્રીને જોગે કરીને છોકરાં થાય; જેમ પેશાબ નીકળે, મળ નીકળે, થૂંક નીકળે, નાવું, ખાવું એ જેમ ક્રિયા થાય છે તેમ જ એ પણ ક્રિયા થાય; પણ તેનું સ્મરણ, ચિંતવન, મનન ન થાય, ને ચિંતવન તો ભગવાનની કથાવાર્તાનું થાય. તે કહ્યું છે જે, પ્રિયવ્રત તો ભગવાનની કથાથી વિરામ ન પામતા હતા, એટલે એ તો સર્વેથી જુદા જ હતા ને એમાં તો માલ એવો છે. જેમ ભવાયાને વિષે સ્ત્રીની ભાવના છે તે અજ્ઞાને કરીને છે, તેમ આ પણ અજ્ઞાને કરીને મનાય છે; પણ ખોટું છે.”

Swami gave the example of Priyavrat and said, “He had children because he was a gruhastha; yet he was known as ‘bhāgwatāhā ātmārāmāhā’. He was such a great devotee; but because he was married, he had children. Just as one urinates, defecates, spits, bathes, eats, and does other such bodily activities, they also do that activity (i.e. conceiving children). However, they do not contemplate on that activity but they contemplate on the discourses of God. It has been said that Priyavrat never tired of listening to God’s discourses. Therefore, he was different from others. Just as one believes a male actor dressed as a woman is a woman because of his ignorance; similarly, one believes all of this (worldly life and its activities) is true because of their ignorance. But it is actually false.”

Priyavratnā draṣhṭāntthī kahyu je, “E to gṛuhasthāshrammā hatā ne chhokarā thayā paṇ bhāgwatāhā ātmarāmāh evā hatā ne strīne joge karīne chhokarā thāy; jem peshāb nīkaḷe, maḷ nīkaḷe, thūnk nīkaḷe, nāvu, khāvu e jem kriyā thāy chhe tem ja e paṇ kriyā thāy; paṇ tenu smaraṇ, chintavan, manan na thāy, ne chintavan to Bhagwānnī kathā-vārtānu thāy. Te kahyu chhe je, Priyavrat to Bhagwānnī kathāthī virām na pāmatā hatā, eṭale e to sarvethī judā ja hatā ne emā to māl evo chhe. Jem bhavāyāne viṣhe strīnī bhāvanā chhe te agnāne karīne chhe, tem ā paṇ agnāne karīne manāy chhe; paṇ khoṭu chhe.”

શિક્ષાપત્રીમાં સર્વે સંશયનાં નિવારણ લખ્યાં છે. તેથી કોઈને કાંઈ સંશય હોય તો પૂછજો; પણ ‘આનું કેમ હશે કે આનું કેમ હશે?’ એ કાંઈ પૂછવાનું રહ્યું નથી, હવે તો દાણા ખાઈને ભજન કર્યા કરવું. ને શિક્ષાપત્રી પાળશે તેને દેહે કરીને દુઃખ નહીં આવે.

In the Shikshapatri, Maharaj has written the solutions to all problems. Therefore, if anyone has any doubts, then ask. But there is no reason to ask “Why this?” and “Why that?” Now, gather grains, eat, and worship God. Whoever observes the Shikshapatri will not experience misery of the body.

Shikṣhāpatrīmā sarve sanshaynā nivāraṇ lakhyā chhe. Tethī koīne kāī sanshay hoy to pūchhajo; ‘Paṇ ānu kem hashe ke ānu kem hashe?’ e kāī pūchhavānu rahyu nathī, have to dāṇā khāīne bhajan karyā karavu. Ne Shikṣhāpatrī pāḷashe tene dehe karīne dukh nahī āve.

એક સાધુ કપિલદેવ ભગવાનનો અવતાર કહેવાતા, પણ ડોશિયુંને લઈને જાતા રહ્યા; એ તો દૈવની માયાનું બળ એવું જ છે, તે જોગે કરીને એમ જ થાય.

One sadhu was said to be the avatār of Kapildev; however, he left with a woman. This is the strength of God’s māyā. When one comes into contact with māyā, that will happen.

Ek sādhu Kapildev Bhagwānno avatār kahevātā, paṇ ḍoshiyune laīne jātā rahyā; e to daivnī māyānu baḷ evu ja chhe, te joge karīne em ja thāy.

એકલશૃંગીને અજ્ઞાન-ઉપશમ હતું,^૧ તેથી વિષયમાં બંધાઈ ગયા પણ તેના બાપ વિભાંડક ઋષિને તો જ્ઞાન હતું ને શ્રાપ દેવા જાતા હતા, ત્યાં રસ્તામાં રાજાએ બહુ સન્માન કરાવ્યું ને ચાકરી કરાવી ને વિષયનો જોગ થયો ને એકલશૃંગીના દીકરાને ખોળામાં બેસાર્યો, તેથી રીસ ઊરતી ગઈ ને વિષયમાં બંધાયા. એ તો દૈવની માયાનું બળ જ એવું છે જે, જોગ થયે કોઈ બંધાયા વિના રહે જ નહીં.

Ekalshrungi lacked desires because of his ignorance.¹ Therefore, he became bound by the vishays (when he came into contact with them); but his father Vibhāndak Rishi possessed gnān and he was going to curse the king. But the king welcomed him, honored him, and served him on the way. When he came into contact with the vishays and when Ekalshrungi’s child (Vibhāndak’s grandson) was placed on his lap, his anger dissipated. This is the strength of God’s māyā. When one comes into its contact, one will not remain without becoming bound.

Ekalshṛungīne agnān-upasham hatu,¹ tethī viṣhaymā bandhāī gayā paṇ tenā bāp Vibhānḍak hruṣhine to gnān hatu ne shrāp devā jātā hatā, tyā rastāmā rājāe bahu sanmān karāvyu ne chākarī karāvī ne viṣhayno jog thayo ne Ekalshṛungīnā dīkarāne khoḷāmā besāryo, tethī rīs ūratī gaī ne viṣhaymā bandhāyā. E to daivnī māyānu baḷ ja evu chhe je, jog thaye koī bandhāyā vinā rahe ja nahī.

ઘણેક પુણ્યે કરીને આ જોગ મળ્યો છે. ને બધા ભેગા રહ્યા છીએ પણ જેને જેટલી સમજણ હશે તેને તેટલું સુખ આવતું હશે. જૂના-નવાનો કાંઈ મેળ નથી.

This company has been attained due to many spiritual merits. And all of us live together, but everyone enjoys bliss according to his understanding. Whether one is old or new is of no importance.

Ghaṇek puṇye karīne ā jog maḷyo chhe. Ne badhā bhegā rahyā chhīe paṇ jene jeṭalī samajaṇ hashe tene teṭalu sukh āvatu hashe. Jūnā-navāno kāī meḷ nathī.

દેરડીમાં કણબીને વણ વવરાવી ઘણો જ લાભ આપ્યો તેની વાત કરી.

Swami spoke about how he benefited one farmer in Deradi by having him plant cotton.

Deraḍīmā kaṇabīne vaṇ vavarāvī ghaṇo ja lābh āpyo tenī vāt karī.

આ સાધુને વિષે જેને જેટલો ગુણ તેટલી સદ્‍વાસના, ને અવગુણ તેટલી અસદ્‍વાસના છે, એમ સમજવું.

The extent to which one sees virtues in this Sadhu is the extent of one’s good nature, and the extent of faults seen is the extent of one’s bad nature. Understand in this way.

Ā sādhune viṣhe jene jeṭalo guṇ teṭalī sadvāsanā, ne avaguṇ teṭalī asadvāsanā chhe, em samajavu.

કેટલાક કહે છે જે, “કાંઈ જાણતા નથી, આવડતું નથી;” પણ ગાદીએ કોણે બેસાર્યા છે, એની તેને કાંઈ ખબર છે? બધુંય જાણે છે ત્યારે જ ગાદીએ બેસાર્યા છે. આ તો સત્સંગમાં કુસંગની વાત કરી, હવે મોક્ષની વાત કરીએ છીએ જે, ‘એકોઽપિ કૃષ્ણસ્ય કૃતઃ પ્રણામો’^૧ એ શ્લોકનો અર્થ કર્યો જે, એક પ્રણામે મોક્ષ થાય, તો આ તો કરોડો પ્રણામો કર્યા હશે, પણ મોક્ષ થયાની પ્રતીતિ આવતી નથી ને શાંતિ થાતી નથી. પણ જો પ્રગટ ભગવાનને જાણીને તથા ઓળખીને એક પ્રણામ કરે તો ભગવાનના ધામમાં જાય ને મોક્ષ થયાની પ્રતીતિ આવે ને શાંતિ પણ થાય.

Some say that he (Swami) does not know anything and is unable to do anything. But do they know anything about the person (Bhagwan Swaminarayan) who has placed him on the seat? He (Bhagwan Swaminarayan) knows everything, that is why Swami has been placed on the seat (by him). Here, I have just talked about the bad company in the Satsang fellowship. Now, I will talk about moksha. ‘Ekopi Krishnasya krutah pranāmo...’ This shlok was explained: if moksha is attained by performing only one prostration, then we have offered tens of millions of prostrations, yet we do not feel convinced that moksha has been attained and we do not even experience peace. But, if after knowing and recognizing the manifest God, one offers a single prostration, then one attains the abode of God and one is convinced that moksha has been attained. And peace is also experienced.

Keṭlāk kahe chhe je, “Kāī jāṇatā nathī, āvaḍatu nathī;” paṇ gādīe koṇe besāryā chhe, enī tene kāī khabar chhe? Badhuy jāṇe chhe tyāre ja gādīe besāryā chhe. Ā to satsangmā kusangnī vāt karī, have mokṣhanī vāt karīe chhīe je, ‘Ekopi Kṛuṣhṇasya kṛutah praṇāmo’¹ e shlokno arth karyo je, ek praṇāme mokṣha thāy, to ā to karoḍo praṇāmo karyā hashe, paṇ mokṣha thayānī pratīti āvatī nathī ne shānti thātī nathī. Paṇ jo pragaṭ Bhagwānne jāṇīne tathā oḷakhīne ek praṇām kare to Bhagwānnā dhāmmā jāy ne mokṣha thayānī pratīti āve ne shānti paṇ thāy.