વાઘાખાચરે પૂછ્યું જે, “સંપૂર્ણ થયા કેમ કહેવાય?” ત્યારે સ્વામી બોલ્યા જે, “આત્મા ને પરમાત્મા બેનું જ્ઞાન થાય, ને છઠ્ઠો નિશ્ચય^૧ કહ્યો છે એવો થાય ત્યારે પૂરું થયું કહેવાય. ને એ વાત તો વક્તા જો નિર્દોષ હોય ને વિશ્વાસ હોય તો થાય તેવું છે. નીકર દાખડો કરતાં ભગવાનની દૃષ્ટિ થાય ત્યારે કાળાંતરે સમજાય.”

Vagha Khachar asked, “When can one be said to be truly fulfilled?” Then Swami replied, “When the knowledge of both ātmā and Paramātmā is attained, and the sixth (highest) level of conviction in which there are no doubts in any action of God – good, bad or indifferent (as described in Vachanamrut Loya-12) – is attained, then one can be said to be fulfilled. This state is attained if the speaker is fault-free and one has trust in him. Otherwise, while trying (to be fulfilled), if God grants grace then, in time, it is understood.”

Vāghā Khāchare pūchhyu je, “Sampūrṇa thayā kem kahevāy?” Tyāre Swāmī bolyā je, “Ātmā ne Paramātmā benu gnān thāy, ne chhaṭhṭho nishchay¹ kahyo chhe evo thāy tyāre pūru thayu kahevāy. Ne e vāt to vaktā jo nirdoṣh hoy ne vishvās hoy to thāy tevu chhe. Nīkar dākhaḍo karatā Bhagwānnī draṣhṭi thāy tyāre kāḷāntare samajāy.”

તપ કરીને બળી જાય તો પણ ભગવાન તેડવા ન આવે; ને હિંડોળા ખાટ્યમાં સૂઈ રહે, દૂધ, સાકર, ચોખા જમે ને બે ચાકર સેવા કરનારા હોય ને રળનારા બીજા હોય તેને અંત સમે વિમાનમાં બેસારીને ભગવાન લઈ જાય, ને એ સુખ પૂર્વના સંસ્કારથી છે તેમ જ વિમાન પણ પ્રારબ્ધ ભેગું જ છે.

Even if one burns away performing penance, God will not come to take him to his abode (because he does not have the refuge of God). On the other hand, God will take one who sleeps on a swing, eats rice in milk and sākar, and has others to serve him and labor for him to his abode in a vimān (because he has the refuge of God). And, just as his happiness is because of his merits of past births, the vimān (that takes one to the abode of God) is also because of that.

Tap karīne baḷī jāy to paṇ Bhagwān teḍavā na āve; ne hinḍoḷā khāṭyamā sūī rahe, dūdh, sākar, chokhā jame ne be chākar sevā karanārā hoy ne raḷanārā bījā hoy tene ant same vimānmā besārīne Bhagwān laī jāy, ne e sukh pūrvanā sanskārthī chhe tem ja vimān paṇ prārabdha bhegu ja chhe.

કોઈ રળીને મરી જાય તોય ખાવા ન મળે ને કોઈને ગાડાં મોઢે રૂપિયા ચાલ્યા આવે તે પૂર્વનું પ્રારબ્ધ કહેવાય.

One may labor in life and yet have difficulty finding food to eat; and another may have cart-full of money come directly to him. This is all due to the prārabhda karmas of past births.

Koī raḷīne marī jāy toy khāvā na maḷe ne koīne gāḍā moḍhe rūpiyā chālyā āve te pūrvanu prārabdha kahevāy.

આજ આપણો તીર ચાલે છે,^૧ તેથી કોઈ નામ લઈ શકે નહીં ને બીજાનાં તીર ચાલતાં નથી એટલે તેને દુઃખ થાય છે.

Today, our (God’s and the Satpurush’s) influence prevails; therefore, no one¹ can make us miserable. Others’ are not as influential; hence, they are miserable.

Āj āpaṇo tīr chāle chhe,¹ tethī koī nām laī shake nahī ne bījānā tīr chālatā nathī eṭale tene dukh thāy chhe.

છેલ્લા પ્રકરણનું તેરમું વચનામૃત વંચાવીને વાત કરી જે, “પોતાના સ્વરૂપને અક્ષર માનીને ઉપાસના કરે તેની પ્રીતિ દેશ, કાળ, કર્મ, ક્રિયા કોઈથી ટળે નહીં ને એ કોઈની મોટાઈમાં લેવાય નહીં. ગોલોકાદિક ધામ પણ કાળનું ભક્ષણ છે એમ જાણતો હોય ને તેના દેહની વ્યવસ્થા બ્રાહ્મણ મટીને મુસલમાનની થાય પણ ભગવાનમાંથી પ્રીતિ ટળે નહીં.” ત્યાં દૃષ્ટાંત દીધું જે, “બીજું સર્વે દ્રવ્ય જાતું રહે ને ચિંતામણિ રહે તો કાંઈ ગયું જ નથી ને ચિંતામણિ ગઈ તો કાંઈ રહ્યું જ નથી.”

Gunātitānand Swāmi had Vachanāmrut Gadhadā III-13 read and said, “The love of one who identifies himself as Akshar and offers upāsanā will not diminish due to place, time, deeds, actions, etc., and he is not intimidated by anyone’s greatness. He understands Golok and other abodes will be destroyed by kāl; and even if he converts from a brāhmin to a Muslim, his love for God will never diminish.” Then, he gave an example, “All of the other wealth is lost but if one still has the chintāmani, then nothing is lost; on the other hand, if the chintāmani is lost, then nothing is saved.”

Chhellā Prakaraṇnu Termu Vachanāmṛut vanchāvīne vāt karī je, “Potānā swarūpne Akṣhar mānīne upāsanā kare tenī prīti desh, kāḷ, karma, kriyā koīthī ṭaḷe nahī ne e koīnī moṭāīmā levāy nahī. Golokādik dhām paṇ kāḷnu bhakṣhaṇ chhe em jāṇato hoy ne tenā dehnī vyavasthā brāhmaṇ maṭīne Musalmānnī thāy paṇ Bhagwānmāthī prīti ṭaḷe nahī.” Tyā draṣhṭānt dīdhu je, “Bīju sarve dravya jātu rahe ne chintāmaṇi rahe to kāī gayu ja nathī ne chintāmaṇi gaī to kāī rahyu ja nathī.”

ભગવાન વિના બીજો સંકલ્પ થાય તો બળબળતો ડામ દે એવું દુઃખ આપણને થાતું નથી પણ ઉપાસનાના પ્રતાપથી સર્વે દોષ ટળી ગયા છે. માટે ‘હું ભગવાનનો છું ને ભગવાન મારા સ્વામી છે.’ એટલો ભાવ રાખવો. ને શરીર-શરીરી તથા કારણ-કાર્ય તથા અન્વય-વ્યતિરેક એ વચનામૃતને સમજ્યા વિના અર્થ કરવો નહીં, નીકર બાધ આવશે. માટે આપણે તો સ્વામી-સેવકને ભાવે ઉપાસના દૃઢ રાખવી એટલે સર્વે દોષ ટળશે.

When thoughts other than those of God arise, one does not feel pain like that which is experienced when a branding iron is applied. But by the power of upāsanā all faults are overcome. Therefore, maintain the sentiment that “I am God’s and God is my master.” Preserve this feeling. Also, never try to explain the meaning of ‘the body-soul relationship,’ ‘cause-effect,’ and the ‘immanent-transcendent aspects of God’ without thoroughly understanding the Vachanamrut, otherwise obstacles will be encountered. Therefore, we should develop firm upāsanā, together with the master-servant understanding. Consequently all faults will be overcome.

Bhagwān vinā bījo sankalp thāy to baḷbaḷto ḍām de evu dukh āpaṇne thātu nathī paṇ upāsanānā pratāpthī sarve doṣh ṭaḷī gayā chhe. Māṭe ‘Hu Bhagwānno chhu ne Bhagwān mārā Swāmī chhe.’ Eṭalo bhāv rākhavo. Ne sharīr-sharīrī tathā kāraṇ-kārya tathā anvay-vyatirek e Vachanāmṛutne samajyā vinā arth karavo nahī, nīkar bādh āvashe. Māṭe āpaṇe to Swāmī-Sevakne bhāve upāsanā draḍh rākhavī eṭale sarve doṣh ṭaḷashe.

છેલ્લા પ્રકરણનું પાંત્રીસમું વચનામૃત વંચાવીને વાત કરી જે, “આ છ લક્ષણની^૧ મોટાઈ તો સર્વ હરિભક્ત તથા સાધુ તમામને છે.”

Swami had Vachanamrut Gadhada III-35 read and said, “The greatness due to these six characteristics¹ is found in all devotees and sadhus.”

Chhellā Prakaraṇnu Pāntrīsmu Vachanāmṛut vanchāvīne vāt karī je, “Ā chha lakṣhaṇnī moṭāī to sarva haribhakta tathā sādhu tamāmne chhe.”

આપણે ધર્મ પાળવો, ત્યાગ રાખવો, તપ કરવું, નિયમ પાળવા વગેરે ક્રિયાયું સાધનની છે તે પોતાના કલ્યાણને અર્થે નથી, તે તો બીજા જીવુંના કલ્યાણને અર્થે છે. ને અમારે તો ઝીણી વાતું છે તે તમને જાડી કરી દઈને સમજાવવી છે.^૧

The fact that we abide by our dharma, remain detached to objects, perform austerities, and practice other such spiritual endeavors is not for our own liberation; actually, it is for the liberation of others. I want to explain such extremely subtle talks in the most tangible way.¹

Āpaṇe dharma pāḷavo, tyāg rākhavo, tap karavu, niyam pāḷavā vagere kriyāyu sādhannī chhe te potānā kalyāṇne arthe nathī, te to bījā jīvunā kalyāṇne arthe chhe. Ne amāre to zīṇī vātu chhe te tamane jāḍī karī daīne samajāvavī chhe.

પંચમસ્કંધમાં જડભરતનાં વચન છે જે, “અમારે મતે વેદોક્ત માર્ગ નથી.” એમ વાત કરી. તે ઉપર ઠક્કર મનજીએ પૂછ્યું જે, “એને શું રહ્યું?” ત્યારે સ્વામી બોલ્યા જે, “આત્મા ને પરમાત્મા બે, ને આપણે પણ એવા થાવું છે.”^૧

The fifth canto (of the Bhagwat) has the words of Jadbharat: “According to my principle, the path of the Vedas does not come into consideration.” On that, Manji Thakkar asked, “What comes into his consideration?” Swami answered, “The two: ātmā and Paramātmā. And we have to follow accordingly.”¹

Pancham Skandhmā Jaḍbharatnā vachan chhe je, “Amāre mate Vedokta mārg nathī.” Em vāt karī. Te upar Ṭhakkar Manjīe pūchhyu je, “Ene shu rahyu?” Tyāre Swāmī bolyā je, “Ātmā ne Paramātmā be, ne āpaṇe paṇ evā thāvu chhe.”

મધ્યનું દસમું વચનામૃત વંચાવી વાત કરી જે, “વચનામૃતના અર્થ સમજાય તેવા નથી; પણ બહુ અભ્યાસ રાખે તો પોતાની મેળે સમજાય એવો મહારાજનો વર છે. ને મહારાજને આ જ્ઞાન સર્વ સાધુ, સત્સંગીને આપવું છે. પ્રકૃતિનો પતિ તે કુટસ્થ પુરુષ કહેવાય ને ગૃહસ્થ પણ કુટસ્થ પુરુષ કહેવાય, તેમ જ ગૃહસ્થની પેઠે જ શ્રીકૃષ્ણ પણ કુટસ્થ પુરુષ કહેવાય. ને સાંખ્યજ્ઞાનને મતે કરીને નિર્લેપપણું કહેવાય. ને વૈરાટ પુરુષ તથા મહાપુરુષ તથા અક્ષર એ સર્વેના નિયંતા મહારાજ પુરુષોત્તમ છે એમ સમજવું તે જ્ઞાન કહેવાય. ને દિવ્યભાવ-મનુષ્યભાવ કલ્યાણકારી સમજાય તે ભક્તિ કહેવાય. ને આપણા શરીરના તેજે કરીને ભગવાનનાં દર્શન થાય તો પણ તેનું આપેલ છે એમ સમજવું એ ભક્તિ કહેવાય. ને એવા ભક્તને કાંઈ વિઘ્ન નથી. ને સાંખ્ય જ્ઞાને કરીને સંકલ્પને ખોટા કરી નાખવા એ જ મૂર્તિમાં સ્થિતિ થઈ; તે મૂર્તિ સામું જોઈ રહ્યેથી સંકલ્પ બંધ થઈ જાય.”

After reading Vachanamrut Gadhada II-10, Swami spoke, “The meanings in the Vachanamrut are not easy to understand. But if one studies them a lot, they can be understood by oneself – this is Maharaj’s promise. And Maharaj wants to give this spiritual wisdom of the Vachanamrut to all sadhus and satsangis.”

Spiritual wisdom is to understand that Maharaj is the controller of Vairat Purush, Mahapurush and Akshar.

To defeat all worldly desires with the knowledge of Sānkhya is equal to developing single-minded focus on the murti. By continually looking at this murti, desires cease to exist.

Devotion is understanding the human traits and divine traits of God and his Sadhu as the means for ultimate moksha. Also, even if the darshan of God is possible only by the light from our body, then to still understand that the light is given by him is called devotion. And such a devotee has no obstacles.

Madhyanu Dasmu Vachanāmṛut vanchāvī vāt karī je, “Vachanāmṛutnā artha samajāy tevā nathī; paṇ bahu abhyās rākhe to potānī meḷe samajāy evo Mahārājno var chhe. Ne Mahārājne ā gnān sarva sādhu, satsangīne āpavu chhe. Prakṛutino pati te kuṭasth puruṣh kahevāy ne gṛuhasth paṇ kuṭasth puruṣh kahevāy, tem ja gṛuhasthnī peṭhe ja Shrī Kṛuṣhṇa paṇ kuṭasth puruṣh kahevāy. Ne sānkhyagnānne mate karīne nirleppaṇu kahevāy. Ne Vairāṭ Puruṣh tathā Mahāpuruṣh tathā Akṣhar e sarvenā niyantā Mahārāj Puruṣhottam chhe em samajavu te gnān kahevāy. Ne divyabhāv-manuṣhyabhāv kalyāṇkārī samajāy te bhakti kahevāy. Ne āpaṇā sharīrnā teje karīne Bhagwānnā darshan thāy to paṇ tenu āpel chhe em samajavu e bhakti kahevāy. Ne evā bhaktane kāī vighna nathī. Ne sānkhya gnāne karīne sankalpne khoṭā karī nākhavā e ja mūrtimā sthiti thaī; te mūrti sāmu joī rahyethī sankalp bandh thaī jāy.”