ભજન કરતાં કરતાં દેહ સૂઈ જાય ને ઇન્દ્રિયું વિરામ પામી જાય ને જાગીએ ત્યારે ભજન થાય છે એમ ખબર પડે.

While offering worship, the body goes to sleep and the senses come to a rest and when one wakes up, one realizes that devotion is being offered.

Bhajan karatā karatā deh sūī jāy ne indriyu virām pāmī jāy ne jāgīe tyāre bhajan thāy chhe em khabar paḍe.

લાખ-કરોડ્ય કીડિયો નીકળી હોય તેમાં નાની-મોટી જણાતી નથી, તેમ માહાત્મ્યથી મોટી દૃષ્ટિ થાય છે ત્યારે સારો-નરસો વિષય દૃષ્ટિમાં આવતો નથી ને દેહધારી હોય તે ભોગવે તો ખરા.

When hundreds of thousands and tens of millions of ants are out, it is difficult to know which of them is small or big. Similarly, when through knowledge of the glory of God, one gains a higher insight, then neither good nor bad worldly pleasures can tempt. But because one has a body, one does use them.

Lākh-karoḍya kīḍiyo nīkaḷī hoy temā nānī-moṭī jaṇātī nathī, tem māhātmyathī moṭī draṣhṭi thāy chhe tyāre sāro-naraso viṣhay draṣhṭimā āvato nathī ne dehdhārī hoy te bhogave to kharā.

સત્ય, હિત ને પ્રિય એવું વચન બોલવું ને ઉપેક્ષારહિત બોલવું પણ આગ્રહથી વચન કહેવું નહીં.

Speak truthful, beneficial and affectionate words, and speak without contempt, but do not speak with insistence.

Satya, hit ne priya evu vachan bolavu ne upekṣhārahit bolavu paṇ āgrahthī vachan kahevu nahī.

આકુતિ-ચિતિ-ચાપલ્યરહિતા નિષ્પરિગ્રહાઃ॥ એ ચોસઠ લક્ષણે યુક્ત જે સાધુ^૧ તેની સાથે જોડાવું એટલે એ એકમાં ચોસઠ આવી જાય. આપણને ઝાઝું સમજાય નહીં.

One should attach oneself to a Sadhu possessing the 64 qualities¹ mentioned in the shloka Ākuti-chiti-chāpalyarahitā niṣhparigrahāhā ||. In this, one achieves everything. We do not understand much else.

Ākuti-chiti-chāpalyarahitā niṣhparigrahāhā... e chosaṭh lakṣhaṇe yukta je Sādhu¹ tenī sāthe joḍāvu eṭale e ekmā chosaṭh āvī jāy. Āpaṇne zāzu samajāy nahī.

મહારાજ આમ બેસતા. આઠે ધામ જોયાં પણ આવા સાધુ ક્યાંઈ નથી ને એનાં દર્શનને ભગવાન પણ ઇચ્છે છે; ને આ સાધુમાં તો ભગવાન રહ્યા છે.

Maharaj used to sit like this. He inspected (all) eight abodes but nowhere is there a Sadhu like this. Even God desires his darshan. And God resides in this Sadhu.

Mahārāj ām besatā. Āṭhe dhām joyā paṇ āvā Sādhu kyāī nathī ne enā darshanne Bhagwān paṇ ichchhe chhe; ne ā Sādhumā to Bhagwān rahyā chhe.

“સત્સંગ ચાર પ્રકારથી છે. તેમાં પ્રથમ પ્રકાર એ છે જે, પરમાત્માનું જ્ઞાન, આત્માનું જ્ઞાન તથા સાંખ્યવિચારનું જ્ઞાન; એ ત્રણ જ્ઞાનનો સત્સંગ તો બાકીના ત્રણે પ્રકારથી ઉત્તમ છે ને બીજો પ્રકાર એ છે જે, ધ્યાન તથા પતિવ્રતાપણું; ને ત્રીજો આજ્ઞા પાળવી તે, ને ચોથો આશરો જે સાધુ સાથે જોડાવું. આ છેલ્લા ત્રણ પ્રકાર પ્રથમ પ્રકારનાં ત્રણ જ્ઞાન તેથી ઊતરતાં છે.” પછી નથુ પટેલે પૂછ્યું જે, “ઉપાસના કેમ સમજવી?” ત્યારે સ્વામીએ કહ્યું જે, “ઉપાસના તો શાસ્ત્ર, પોતાનો વિચાર ને સાધુ એ ત્રણથી સમજવી.”

Satsang is of four types. Of them, the first type is the knowledge of Paramatma, knowledge of ātmā and knowledge about the perishable nature of the world – this satsang of the three aspects of knowledge is superior to the other three types. The second type is that of meditation and fidelity to one’s chosen God. The third is to observe God’s commands and the fourth is to seek refuge and establish rapport with a God-realized Sadhu. These last three types of satsang are inferior to the first type consisting of the three aspects of knowledge described above. Then Nathu Patel asked, “How should upāsanā be understood?” Then Swami said, “Upāsanā should be understood from the scriptures, one’s own thoughts and the Sadhu.”

“Satsang chār prakārthī chhe. Temā pratham prakār e chhe je, Paramātmānu gnān, ātmānu gnān tathā sānkhyavichārnu gnān; e traṇ gnānno satsang to bākīnā traṇe prakārthī uttam chhe ne bījo prakār e chhe je, dhyān tathā pativratāpaṇu; ne trījo āgnā pāḷavī te, ne chotho āsharo je Sādhu sāthe joḍāvu. Ā chhellā traṇ prakār pratham prakārnā traṇ gnān tethī ūtartā chhe.” Pachhī Nathu Paṭele pūchhyu je, “Upāsanā kem samajavī?” Tyāre Swāmīe kahyu je, “Upāsanā to shāstra, potāno vichār ne Sādhu e traṇthī samajavī.”

સંગ થાય તેના ગુણ આવે છે; માટે ભગવાનનો તથા સાધુનો સંગ તો કરવો ને બીજાનો તો જેમ ભીમસેનને ધૃતરાષ્ટ્ર મળ્યા હતા તેમ કરવો;^૧ ને સ્વાદ વગેરે અતિમાં દુઃખ છે, માટે અતિ થાવા દેવું નહીં. અતિ સર્વત્ર વર્જયેત્.

A person develops qualities according to the company he keeps. Therefore, one should certainly associate with God and his Sadhu. Associate with others as Bhimsen did when he met Dhritrashtra.¹ And taste, etc., in excess, cause misery. Therefore, do not let desires become intense. ‘Ati sarvatra varjayet.’²

Sang thāy tenā guṇ āve chhe; māṭe Bhagwānno tathā Sādhuno sang to karavo ne bījāno to jem Bhīmsenne Dhṛutrāṣhṭra maḷyā hatā tem karavo;¹ ne svād vagere atimā dukh chhe, māṭe ati thāvā devu nahī. Ati sarvatra varjayet.

કૃપાનંદ સ્વામી વગેરે મોટા સાધુના જેટલું આપણામાં બળ નહીં, માટે મોટા સાધુ સાથે વાદ મૂકી અગિયાર નિયમ પાળવા એટલે તેમના જેટલા બળિયા થવાશે. આ સંગ એવો છે ને આ સંગમાં ઉપાસના, ધર્મ વગેરે સર્વે છે. કાંઈ બાકી નથી તે ઉપર ગઢડા મધ્ય પ્રકરણનું ત્રેંસઠમું વચનામૃત બળ પામવાનું વંચાવ્યું.

We do not have strength like that of Krupanand Swami and other seniors sadhus, so instead of competing with them, we should observe the eleven niyams and we will become as strong as they are. The company of this Sadhu is such that upāsanā, dharma, etc. are all included. Nothing is left. On this Vachanamrut Gadhada II-63 (Gaining Strength) was read.

Kṛupānand Swāmī vagere moṭā sādhunā jeṭalu āpaṇāmā baḷ nahī, māṭe Moṭā Sādhu sāthe vād mūkī agiyār niyam pāḷavā eṭale temanā jeṭalā baḷiyā thavāshe. Ā sang evo chhe ne ā sangmā upāsanā, dharma vagere sarve chhe. Kāī bākī nathī te upar Gaḍhaḍā Madhya Prakaraṇnu Tresaṭhmu Vachanāmṛut Baḷ Pāmavānu vanchāvyu.

સાધન મનને જાણ્યે કરે છે ત્યાં સુધી મનનું રાજ ટળતું નથી; માટે ભગવાન ને સાધુ કહે તેમ કરવું. અગિયાર નિયમમાં રહેવું, એમાં મૂળ નાશ પામે છે એટલે ફળ, ફૂલ થાય નહીં ને બળે જિતાતું નથી પણ કળે જિતાય છે; તે ઉપર સારંગપુરનું સાતમું વચનામૃત નૈમિષારણ્યનું વંચાવ્યું.

As long as one performs spiritual endeavours according to the wishes of the mind, the rule of the mind does not cease. Therefore, act according to what God and his Sadhu say. By observing the eleven codes of conduct, the root of bondage is destroyed and so there are no negative consequences. The mind cannot be won over by force but can be won by technique. On this, he had Vachanamrut Sarangpur-7 (‘Naimishāranya Kshetra’) read.

Sādhan manne jāṇye kare chhe tyā sudhī mannu rāj ṭaḷatu nathī; māṭe Bhagwān ne Sādhu kahe tem karavu. Agiyār niyammā rahevu, emā mūḷ nāsh pāme chhe eṭale faḷ, fūl thāy nahī ne baḷe jitātu nathī paṇ kaḷe jitāy chhe; te upar Sārangpurnu Sātmu Vachanāmṛut Naimiṣhāraṇyanu vanchāvyu.

આ સાધુના સંગથી સર્વે મોટા થાય છે ને નિરંતર બેસીને ભજન કરે એવો કોઈ હોય તો તેનો વે’વાર ચલાવવો અમારી કોટમાં છે. અત્યારે તો ઠીક છે, ભગવાન છે ને સાધુ પણ છે.

By associating with the Sadhu all attain greatness. If someone sits continuously to offer devotion, then it is my responsibility to run his worldly affairs.

Ā Sādhunā sangthī sarve moṭā thāy chhe ne nirantar besīne bhajan kare evo koī hoy to teno ve’vār chalāvavo amārī koṭmā chhe. Atyāre to ṭhīk chhe, Bhagwān chhe ne Sādhu paṇ chhe.