આ લોકમાં બે દુઃખ છે: તે અન્ન-વસ્ત્ર ન મળે કે ન પચે, ને તે વિનાનું દુઃખ તો અજ્ઞાનનું છે.

There are two miseries in this world: the lack of food and clothing or that they cannot be digested or used; apart from these, all miseries are due to ignorance.

Ā lokmā be dukh chhe: te anna-vastra na maḷe ke na pache, ne te vinānu dukh to agnānnu chhe.

એકલી ભક્તિએ કરીને દેહ દમાય નહિ ને બળ પણ ઘટે નહિ, એ તો જ્ઞાન ને વિચાર બેય જોઈએ, ને દાખડો તો ખેડુ ઘણા કરે છે તે બળિયા થાતા જાય છે.

Mere devotion does not control the body or reduce its strength. For this, both spiritual wisdom and thought are needed.

Ekalī bhaktie karīne deh damāy nahi ne baḷ paṇ ghaṭe nahi, e to gnān ne vichār bey joīe, ne dākhaḍo to kheḍu ghaṇā kare chhe te baḷiyā thātā jāy chhe.

મહારાજ કહેતા કે, “કાળા ભૂત જેવા ને કોટમાં ઊતરિયું^૧ ને રૂડા-રૂપાળા હોય ને પહેરવા લૂગડું ન મળે, ને વળી શૂરવીરનાં શીંગડાં^૨ ને તરવારને મ્યાન ન મળે, ને ફોશીના રાજા^૩ હોય ને સો રૂપિયાનો મહિનો, તે તો સર્વે પ્રારબ્ધ છે.”

Maharaj used to say, “One who is ugly as a ghost wears a golden chain around his neck; and another who is attractive cannot find clothes to wear. And one who is the foremost among the brave does not have a sheath for a sword; in contrast, a king of the cowards earns 100 rupees a month. This is all because of prārabdha.”¹

Mahārāj kahetā ke, “Kāḷā bhūt jevā ne koṭmā ūtariyu¹ ne rūḍā-rūpāḷā hoy ne paheravā lūgaḍu na maḷe, ne vaḷī shūrvīrnā shīngaḍā² ne taravārne myān na maḷe, ne foshīnā rājā³ hoy ne so rūpiyāno mahino, te to sarve prārabdh chhe.”

બાપના હૈયામાં સ્ત્રી છે તે છોકરાને પરણાવે છે ને સાધુના હૈયામાં ભગવાન છે તે જીવના હૈયામાં ઘાલે છે.

A father has a wife in his heart (as the most important person), so he marries off his son; and the Sadhu has God in his heart (as the most important person), whom he instils in the heart of the jiva.

Bāpnā haiyāmā strī chhe te chhokarāne paraṇāve chhe ne Sādhunā haiyāmā Bhagwān chhe te jīvnā haiyāmā ghāle chhe.

મહારાજે વચનામૃતમાં પોતાનો રહસ્ય, અભિપ્રાય, રુચિ, સિદ્ધાંત આદિક ઘણા શબ્દ કહ્યા છે, તે ઉપર સૂરત રાખીને ચાલવું, એ જ કરવાનું છે.

In the Vachanamrut, Maharaj has revealed his esoteric teachings, opinions, preferences, principles and many other topics. Focus on them and move forward. That is what needs to be done.

Mahārāje Vachanāmṛutmā potāno rahasya, abhiprāy, ruchi, siddhānt ādik ghaṇā shabda kahyā chhe, te upar sūrat rākhīne chālavu, e j karavānu chhe.

વડોદરાનો ચાંદલો કોઈકને આવે ત્યારે સર્વે તેનાં મોટાં ભાગ્ય માને, તેમ આપણે તો પુરુષોત્તમ નારાયણનો ચાંદલો આવ્યો છે. માટે આપણે તેનો કેફ રાખવો.

One believes it to be a great fortune if an offer of marriage from the king of Vadodara is received. Similarly, we have received an offer from Purushottam Narayan to join him. Therefore, we should feel elated about this.

Vaḍodarāno chāndalo koīkne āve tyāre sarve tenā moṭā bhāgya māne, tem āpaṇe to Puruṣhottam Nārāyaṇno chāndalo āvyo chhe. Māṭe āpaṇe teno kef rākhavo.

આ જીવ વિશ્વાભિમાની, તૈજસાભિમાની ને પ્રાજ્ઞાભિમાની એમ ત્રણ દેહમાં ત્રણ ગુણમય વર્તે છે,^૧ પણ તેથી પર ગુણાતીત વર્તવું. અને બ્રહ્મરૂપ થાવા માંડે તેને સુખ થાતું જાય છે, જેમ તડકામાંથી બળતો આવે ને ઝાડને છાંયે બેસે ને શાંતિ થાવા માંડે, ને વળી જેમ ટાઢ વાતી હોય તે અગ્નિએ તાપે ને સુખ થાય, ને વળી જેમ ભૂખ્યો હોય ને તે ખાવા માંડે તેમ ભૂખ–તરસ જાય ને સુખ થાય, તેમ બ્રહ્મરૂપ થાવામાં સુખ રહ્યું છે.

This jiva behaves as the three bodies of vishvābhimāni, taijasābhimāni and pragnābhimāni¹ with the three gunas. But behave above them as gunātit. One who walks on the path of becoming brahmarup gradually experiences increasing happiness – just as one who comes in burning from the hot sun experiences comfort by sitting under the shade of a tree; and just as one who is feeling cold experiences warmth by sitting before a fire; and just as one who is hungry becomes satisfied when he eats to relieve his hunger and thirst. Similarly, there is bliss in becoming brahmarup.

Ā jīv vishvābhimānī, taijasābhimānī ne prāgnābhimānī em traṇ dehmā traṇ guṇmay varte chhe,¹ paṇ tethī par guṇātīt vartavu. Ane brahmarūp thāvā mānḍe tene sukh thātu jāy chhe, jem taḍkāmāthī baḷato āve ne zāḍne chhāye bese ne shānti thāvā mānḍe, ne vaḷī jem ṭāḍh vātī hoy te agnie tāpe ne sukh thāy, ne vaḷī jem bhūkhyo hoy ne te khāvā mānḍe tem bhūkh–taras jāy ne sukh thāy, tem brahmarūp thāvāmā sukh rahyu chhe.

આ જીવને ભગવાન સન્મુખ ચાલવામાં અંતરાયરૂપ આડા ગઢ છે. તેની વિક્તિ જે, આ લોકમાં નાતીલા, કુટુંબી, મા-બાપ, સ્ત્રી, દ્રવ્ય, ઇન્દ્રિયું ને અંતઃકરણ એ ગઢ છે.

This jiva faces many obstacles in going towards God. The details: caste, family, mother, father, wife, wealth, senses and inner faculties are all obstacles.

Ā jīvne Bhagwān sanmukh chālavāmā antarāyrūp āḍā gaḍh chhe. Tenī vikti je, ā lokmā nātīlā, kuṭumbī, mā-bāp, strī, dravya, indriyu ne antahkaraṇ e gaḍh chhe.

બે પ્રકારના માણસ મંદિરમાં ને મંડળમાં છે, તેમાં એક તો પોતે જ રહ્યો હોય ને એકને તો રાખવો પડે એવો હોય; તે બેમાં પોતાનું તપાસવું.

There are two types of people in the mandir and among the devotees. Of them, one stays of his own accord and one has to be looked after. Of the two, introspect and find out one’s own type.

Be prakārnā māṇas mandirmā ne manḍaḷmā chhe, temā ek to pote ja rahyo hoy ne ekane to rākhavo paḍe evo hoy; te bemā potānu tapāsvu.

આપણે આ લોક ને આ લોકના પદાર્થથી કરોડ ગાઉનું છેટું છે, પણ સર્વ કારખાનાં કરીએ છીએ ને પદાર્થ રાખીએ છીએ તે તો શું કરીએ જે, સ્થાન વિના આટલા માણસને ક્યાં રહેવું? ને મંદિરમાં ચાર-પાંચ મોટેરા હોય તેમાં કોઈને રજ હોય ને કોઈને તમ હોય, તે સૌને પોતાની પ્રકૃતિ પ્રમાણે સૂઝે, બાકી તેમાં મોક્ષભાગી પણ હોય તેને મળવું. ને જેને સત્ત્વગુણ પ્રધાન હોય તેને સારું સૂઝે. ને મન, કર્મ, વચને મોટાની અનુવૃત્તિમાં રહીએ તો એની દૃષ્ટિ પડી જાય ને સર્વ દોષ ટળી જાય; ને માણસ રાજાને, સિપાઈને ને જમાદારને, એવા અવળાને પણ રાજી કરે છે, તો આ સાધુ તો તરત રાજી થઈ જાય એવા છે.

Those in whom sattvagun is predominant have good thoughts. If one acts with the mind, body and deeds as per the innermost wishes of the great (Sadhu), his blessings are received and all faults are removed. And man pleases even the king, soldiers, guards and other such obstinate people – while this Sadhu is such that he is instantly pleased.

Āpaṇe ā lok ne ā loknā padārththī karoḍ gāunu chheṭu chhe, paṇ sarva kārakhānā karīe chhīe ne padārth rākhīe chhīe te to shu karīe je, sthān vinā āṭalā māṇasne kyā rahevu? Ne mandirmā chār-pānch moṭerā hoy temā koīne raj hoy ne koīne tam hoy, te saune potānī prakṛuti pramāṇe sūze, bākī temā mokṣhabhāgī paṇ hoy tene maḷavu. Ne jene sattvaguṇ pradhān hoy tene sāru sūze. Ne man, karma, vachane moṭānī anuvṛuttimā rahīe to enī draṣhṭi paḍī jāy ne sarva doṣh ṭaḷī jāy; ne māṇas rājāne, sipāīne ne jamādārne, evā avaḷāne paṇ rājī kare chhe, to ā Sādhu to tarat rājī thaī jāy evā chhe.