॥ શ્રી સ્વામિનારાયણો વિજયતે ॥

ભગવાન સ્વામિનારાયણનાં

॥ વચનામૃત ॥

Gadhada I-27: The Understanding by which God Eternally Resides within One

Nirupan

Samvat 1985 (1929 C.E.), Sārangpur. Vachanāmrut Gadhadā I-27 was being read in the assembly: “The countless wonders which have occurred in the past, those which are currently taking place, and those which will occur in the future are all only due to the manifest form of God that I have attained.”

Hearing this, Kuberbhāi of Bhāvnagar asked Shāstriji Mahārāj, “Oh compassionate one! In this, who should one understand is the manifest form of God? Everyone understands their own guru to be the manifest form of God and they believe him to be the all-doer. In reality, who should one believe to be the all-doer?”

Very pleased to hear Kuberbhāi’s question, Swāmishri replied, “Your question is such that it can clear the misunderstanding of countless people in Satsang. In this supreme Satsang, everyone believes their own guru to be the best, and hence the all-doer. However, such an understanding maligns the forms of Shriji Mahārāj and [Gunātitānand] Swāmi. Mahārāj alone is the all-doer.

“Mahārāj has three powers: kartum, akartum and anyathā-kartum. From these three types of powers, Mahārāj only uses his kartum and akartum powers through the Sant who has an eternal association with him, in whom he resides and through whom he works. Using his power, Maharaj can suppress infinite individuals and work through them preeminently. At this time, no matter how nāstik one may be or a mountain of sin or of an incorrigible heart one may be, he places such jivas among the highest level of devotees merely through his grace. Mahārāj used this power through [Gunātitānand] Swāmi. It was through this power of Mahārāj that Swāmi made countless impious jivas pious. He changed them from within and made them behave according to his wishes.”

Having said this, Swāmishri narrated an incident in detail, “[Gunātitānand] Swāmi wanted to build a new mandir in Bagāsarā after demolishing the old one. He needed to procure the corner plot of the tailor’s house situated in the mandir compound. The chief of the village, however, was a kāthi darbār who was averse to Satsang. In addition, the townsfolk had coerced him into opposing Satsang. Therefore, he flatly refused to part with this corner plot for the mandir. Adjacent to that were the houses of some brāhmins. If they could be secured, then the mandir could also be expanded. The sadhus asked the brāhmins. They said, ‘We have obtained these houses as a gift from the Darbār. We cannot sell them without his permission.’ However, the Darbār never gave permission. Different groups of sādhus approached the Darbār, but he insulted them with harsh words. In this way, there was no resolution to this issue.

“Eventually, they all told Swāmi in Junāgadh what had happened. Swāmi said, ‘Tell the Darbār through one of his satsangi relations. As one has affection for one’s relatives, he will listen.’ Ālā Khumān, the Darbār of Kundalā, was a satsangi related to him. They asked the Darbār through him for the tailor’s corner plot and for the several houses belonging to the brāhmins; however, the Darbār did not listen to Ālā Khumān either. Ālā Khumān conveyed Swami’s message two or three times, in person and with humility. Even then, the Darbār refused to agree. In the end, Alā Khumān refused to even drink the water of Bagāsarā.

“Once, when Swāmi was passing by, he went to Bagāsarā. Having left his belongings in the old mandir, Swāmi took a couple of sādhus and devotees with him to meet the Darbār. The sādhus told him, ‘Swāmi! Please do not go. The Darbār is evil and will insult you.’ Swāmi replied, ‘What is praise and insult for us sādhus? We will speak to him while remembering Mahārāj. If he agrees, then fine; if not, then what do we have to lose?’ So saying, Swāmi made his way to the darbārgadh.

“On seeing Swāmi, the Darbār immediately came downstairs. Swāmi turned to him and cast his divine gaze, causing the Darbār to immediately change from within! He offered prostrations to Swāmi and said with folded hands, ‘Swāmi! What is the reason for you coming here today?’ Swāmi told him about the land for the mandir. Immediately he said, ‘Swāmi! Not only the brāhmins’ houses, you can have my darbār as well! I will do whatever you say. Ālā Khumān did ask me two or three times about this, but I refused to give the houses. Now he has stopped drinking water from my village. I will call him and sign the necessary documents in his presence so that he is also satisfied.’

“Pleased with this promise, Swāmi blessed him. When Alā Khumān arrived two or three days later, the Darbār signed the documents in his presence and gave the houses.

“Thus, by changing the Darbār from within, Swāmi completed a task which was impossible for anyone else. The power to change someone from within is Mahārāj’s power. Mahārāj demonstrated this power through Swāmi - who was Mahārāj’s manifest form. The principle is that the Sant is the manifest form of Mahārāj through whom he resides, and Mahārāj uses this power through him in order to align jivas toward Himself. Therefore, the all-doer is Mahārāj alone; but Mahārāj makes use of his kartum and akartum powers through the Sant who is his manifest form. Therefore, understand the attributes of the Sant who has attained this association with Mahārāj through Vachanāmruts Gadhadā I-27 and Gadhadā I-62 as well as Gadhadā III-26 and Gadhadā III-27. Recognize this Sant who works and travels according to Mahārāj’s wishes and understand that Mahārāj is present in Satsang through that Sant.”

Swāmishri’s answer to Kuberbhāi’s question was precise and easily understood by everyone.

[Brahmaswarup Shastriji Maharaj: 1/591]

સં. ૧૯૮૫, સારંગપુરમાં સભા પ્રસંગમાં વચનામૃત ગથડા પ્રથમ ૨૭મું વચનામૃત વંચાતું હતું, “પૂર્વે જે જે અનંત પ્રકારનાં આશ્ચર્ય થઈ ગયાં છે તથા હમણાં જે થાય છે તથા આગળ થશે તે સર્વે મને મળ્યા એવા જે પ્રત્યક્ષ ભગવાન તે વતે જ થાય છે.”

એટલે મુક્તરાજ કુબેરભાઈએ શાસ્ત્રીજી મહારાજને પ્રશ્ન પૂછ્યો, “દયાળુ! આમાં પ્રત્યક્ષ ભગવાન એટલે શું સમજવું? સૌ પોતપોતાના ગુરુને ભગવાનનું પ્રત્યક્ષ સ્વરૂપ સમજે છે અને સર્વ તેમને વિષે કર્તાપણું માને છે. તો સર્વકર્તા કોને સમજવા?”

શાસ્ત્રીજી મહારાજ આ પ્રશ્ન સાંભળી કુબેરભાઈ ઉપર અત્યંત પ્રસન્ન થયા અને કહ્યું, “તમારો પ્રશ્ન સત્સંગમાં અનેકની અણસમજણ ટાળી નાખે એવો છે. આ સર્વોપરી સત્સંગમાં દરેક પોતાના ગુરુને સર્વોપરી માની, તેને જ સર્વકર્તા માને છે. એ સમજણમાં શ્રીજીમહારાજ અને સ્વામીનાં સ્વરૂપનો દ્રોહ થાય છે. સર્વકર્તા તો એક મહારાજ જ છે.

મહારાજની ત્રણ શક્તિ છે: કર્તું, અકર્તું અને અન્યથાકર્તું. એ ત્રણ શક્તિમાંથી મહારાજ ફક્ત કર્તું અને અકર્તું શક્તિનો ઉપયોગ જ, પોતાના સંબંધને પામેલા જે સંત, તેમાં પોતે સાક્ષાત્ રહીને, તે દ્વારે કરે છે. પોતાની આ શક્તિના પ્રતાપથી અનંતને પોતાનાં ઐશ્વર્યથી પોતામાં લીન કરી, પોતે જ વિરાટરૂપે વર્તે છે. એવે વખતે ગમે તેવા નાસ્તિક કે પાપના પર્વત જેવા કે કઠણ હૈયાના હોય, તેવા ખારા જીવોને પણ દૃષ્ટિમાગે, પરમ ભક્તની કોટિમાં મૂકી દે છે. આ શક્તિ મહારાજે સ્વામી દ્વારા વાપરી અને સ્વામીએ મહારાજની આ શક્તિના પ્રતાપે, અનંત ખારા જીવોને મીઠા કરી, તેમનું અંતઃકરણ ફેરવી, પોતાની રીતે વર્તાવી દીધા.”

એટલી વાત કરીને તે ઉપર દૃષ્ટાંત આપી વિસ્તારથી સમજાવતાં કહ્યું, “બગસરામાં જૂનું મંદિર હતું તે પાડીને સ્વામીને નવું મંદિર કરવું હતું. તેમાં મંદિરના ચોક વચ્ચે દરજીના ઘરનો ખાંચો હતો, તે લેવાનો હતો, પરંતુ ગામધણી કાઠી દરબાર સત્સંગનો દ્વેષી હતો. વળી, ગામલોકોએ પણ તેને સત્સંગ વિરુદ્ધ ઘણો જ ભરમાવ્યો હતો. એટલે એ ખાંચાની જગ્યા મંદિરને આપવા તેણે ચોખ્ખી ના જ કહી. વળી, આજુબાજુ બ્રાહ્મણોનાં મકાનો હતાં, તે જો મળે તો મંદિર મોટું બને. એટલે તે બ્રાહ્મણોને પણ સાધુઓએ પૂછી જોયું. ત્યારે તેમણે કહ્યું, ‘આ ઘર તો અમને દરબાર તરફથી બક્ષિસ મળ્યાં છે, એટલે દરબારની રજા સિવાય અમારાથી વેચાય જ નહીં.’ દરબાર તો રજા આપે જ નહીં. બે-ત્રણ વખત સાધુનાં જુદાં જુદાં મંડળો દરબાર પાસે ગયાં, પણ દરબારે કુત્સિત શબ્દો બોલી તેમનું અપમાન કર્યું. આમ, કોઈ રીતે આ વાત ઠેકાણે ન પડી.

“છેવટે જનાગઢમાં સ્વામીને સૌએ વાત કરી. ત્યારે સ્વામીએ કહ્યું, ‘તેમના સગા કોઈ સત્સંગી હોય તો તેમની મારફતે દરબારને કહેવરાવો. સગામાં હેત હોય એટલે તેમનું માને.’ આથી તેમના સંબંધી કુંડલાના દરબાર આલા ખુમાણ જે સત્સંગી હતા, તેમના દ્વારા એ દરજીના ઘરનો ખાંચો તથા બ્રાહ્મણોનાં બે-ત્રણ મકાન વેચાણ માગ્યાં; પણ આલા ખુમાણનું પણ દરબારે માન્યું નહીં. આલા ખુમાણે સ્વામીનાં વચને બે-ત્રણ વખત નિર્માની થઈને દરબારને જાતે જઈને કહ્યું, તો પણ દરબારે માન્યું નહીં. એટલે આલા ખુમાણે અંતે બગસરાનું પાણી હરામ કર્યું.

“છેવટે સ્વામી એ તરફ ફરવા નીકળ્યા ત્યારે બગસરા પધાર્યા. જૂના મંદિરમાં ઝોળીઓ ભરાવી, સ્વામી પોતે, બે સાધુ તથા સત્સંગીને લઈને દરબારને મળવા નીકળ્યા. સાધુઓએ ના કહી, ‘સ્વામી! રહેવા દ્યો, દરબાર કુસંગી છે અને અપમાન કરશે.’ ત્યારે સ્વામી કહે, ‘આપણે સાધુને વળી માન-અપમાન શાં? મહારાજને સંભારી કહી જોઈશું. માને તો ઠીક, નહીં તો આપણું શું લઈ જવાના છે?’ એમ કહી દરબારગઢમાં પધાર્યા.

“સ્વામીને જોઈને દરબાર એકદમ નીચે આવ્યા. સ્વામીએ તેમની સામું જોયું અને દૃષ્ટિ કરી ત્યાં દરબારનું અંતઃકરણ એકદમ ફરી ગયું! સ્વામીને દંડવત્ કરીને, હાથ જોડીને તેણે કહ્યું, ‘સ્વામી! માબાપ! આપને શા માટે પધારવું થયું?’ પછી સ્વામીએ મંદિર માટેની જમીનની વાત કરી. ત્યારે તેણે તરત જ કહ્યું, ‘સ્વામી! બ્રાહ્મણોનાં ઘર તો શું પણ આ મારો દરબારગઢ પણ આપને માટે આપું. આપ જેમ કહેશો તેમ કરી આપીશ; પણ આ બાબતમાં મારા સંબંધી આલા ખુમાણે મને બે-ત્રણ વખત કહ્યું અને મેં ઘર આપવાની ના કહી એટલે તેણે મારા ગામનું પાણી હરામ કર્યું છે. હવે તેને બોલાવી તેની રૂબરૂ હું આપને લખાણ કરી આપું, જેથી તેને પણ સંતોષ થાય.’

“સ્વામી તેમના આ વચનથી રાજી થયા અને તેમને આશીર્વાદ આપ્યા. બે-ત્રણ દિવસ બાદ આલા ખુમાણ આવ્યા એટલે તેમની રૂબરૂમાં દરબારે લખાણ કરી દીધું અને ઘર આપ્યાં.

“આમ, જે કામ બીજા કોઈથી ન થયું અને સૌને અશક્ય જેવું જણાતું હતું, તે કામ સ્વામીએ દરબારનું અંતઃકરણ ફેરવી કરી દીધું. અંતઃકરણ ફેરવી પોતાનું ધાર્યું કરાવવાની મહારાજની શક્તિ, સ્વામી જે મહારાજનું પ્રત્યક્ષ સ્વરૂપ હતા, તેમના દ્વારા મહારાજે બતાવી. સિદ્ધાંત એ છે કે જે સંત મહારાજને રહેવાનું પાત્ર બન્યા હોય, તેમના દ્વારા જ મહારાજ એ શક્તિ, કેવળ જીવોને પોતાની તરફ વાળવા માટે જ વાપરે છે. એટલે સર્વકર્તા તો મહારાજ જ છે; પણ પોતાના સાક્ષાત્ સંબંધને પામ્યા જે સંત, તે દ્વારા મહારાજ પોતાની કર્તું અને અકર્તું શક્તિનો ઉપયોગ કરે છે. માટે મહારાજના સંબંધને જે સંત પામ્યા છે તેમનાં લક્ષણ ગ. પ્ર. ૨૭, ૬૨; ગ. અં. ૨૬ તથા ૨૭ વચનામૃત પ્રમાણે જાણી, તેવા સંત, ફક્ત મહારાજની મરજી પ્રમાણે કાર્ય કરતા હોય, વિચરણ કરતા હોય, તેમને ઓળખી તે સંત દ્વારા મહારાજ સત્સંગમાં પ્રગટ છે, તેમ સમજવું.”

કબેરભાઈના પ્રશ્નનો સચોટ અને સૌને અંતરમાં ઊતરી જાય તેવો ઉત્તર સ્વામીશ્રીએ આપ્યો.

[બ્રહ્મસ્વરૂપ શાસ્ત્રીજી મહારાજ: ૧/૫૯૧]

SELECTION
TYPE * History * Mahima * Nirupan * Prasang * Summary * Akhyan VAKTA * Aksharbrahma Shri Gunatitanand Swami * Brahmaswarup Mahant Swami Maharaj * Brahmaswarup Pragji Bhakta * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj * Brahmaswarup Shastriji Maharaj * Brahmaswarup Yogiji Maharaj REFERENCE * Aksharamrutam * Aksharbrahma Shri Gunatitanand Swami: Part 1 * Aksharbrahma Shri Gunatitanand Swami: Part 2 * Bhagwan Swaminarayan: Part 4 * Bhagwan Swaminarayan: Part 5 * Brahmana Sange * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 1 * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 2 * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 3 * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 4 * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 5 * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 6 * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 7 * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 8 * Brahmaswarup Shastriji Maharaj: Part 1 * Brahmaswarup Shastriji Maharaj: Part 2 * Brahmaswarup Shri Pragji Bhakta * Brahmaswarup Yogiji Maharaj: Part 1 * Brahmaswarup Yogiji Maharaj: Part 2 * Brahmaswarup Yogiji Maharaj: Part 3 * Brahmaswarup Yogiji Maharaj: Part 4 * Brahmaswarup Yogiji Maharaj: Part 5 * Brahmaswarup Yogiji Maharaj: Part 6 * Chalo Chale Ham Akshardham * Divine Memories - Part 1 * Divine Memories - Part 2 * Divine Memories - Part 3 * Jeva Me Nirakhya Re - Part 6 * Parabhakti * Sanjivani * Satsang Saurabh: Part 1 * Swabhavvash Sansar * Swamini Vato * Yogi Gita Marma * Yogi Vani * Yogiji Maharaj’s 101 Tales of Wisdom PLACE YEAR
Go

Type: Keywords Exact phrase