॥ શ્રી સ્વામિનારાયણો વિજયતે ॥
ભગવાન સ્વામિનારાયણનાં
॥ વચનામૃત ॥
Gadhada III-21: A Golden Thread; Dharma Possesses the Same Eminence as Bhakti
Nirupan
June 9, 1962. Mumbai. Yogiji Mahārāj had Vachanāmrut Gadhadā III-21 read and said, “Bhāgwat Dharma is devotion to only Purushottam Nārāyan with the vow of fidelity.
“To remain in the midst the devotees of God and bear burden is bhakti. To live with other devotees is greater than living alone in the jungle or mountains. How can one benefit in the jungle? If one remains in Satsang, then thousands will benefit.
“How can the habit of finding faults be eradicated? Our body has to go to the bathroom 45 times, yet we do not feel an aversion toward it. Why? We have developed ātmabuddhi and love toward it. If we have the same ātmabuddhi and love for God and his devotees, then one will not find flaws in them. Mahārāj does not eat from the person who finds faults in the Ekāntik Gunātit Sant. Even if one performs his ārti or puja, Mahārāj does not accept it.
“Just as two trucks crash into each other, the jivas crash into each other because of finding faults and developing aversion. One should not practice satsang whereby one still has love towards one’s relatives. If we become like a golden thread, then even if we are insulted, we would not fall back. During Mahārāj’s time, such war-trumpets blared loud (i.e. his devotees were insulted), yet they did not fall back.
“Mahārāj said, ‘They are my kith and kin.’ A true Vaishnav is one whose mind does not fall back. We are good as long as we are not burdened. But we should understand. One who is like a golden thread has ātmā-realization. One can become brahma by associating with Brahma.”
[Brahmaswarup Yogiji Mahārāj: 3/354]
તા. ૯/૬/૧૯૬૨, મુંબઈ. વચનામૃત ગઢડા અંત્ય ૨૧મું સમજાવતાં યોગીજી મહારાજે વાત કરી, “એક પુરુષોત્તમ નારાયણને વિષે પતિવ્રતાપણાની ભક્તિ એ જ ભાગવત ધર્મ.
“ભક્તોના સમૂહમાં રહેવું ને ભીડો વેઠવો એ જ ભક્તિ. વન, પર્વત ને જંગલમાં રહેવા કરતાં સમૂહમાં રહેવું શ્રેષ્ઠ છે. વનમાં શું સમાસ થાય? સત્સંગમાં રહે તો હજારોને સમાસ થાય.
“અવગુણ લેવાનો સ્વભાવ કેમ ટળે? આપણો દેહ ૪૫ વખત ખાડે (શૌચ) જાય, પણ અવગુણ નથી આવતો. શાથી? આત્મબુદ્ધિ ને પ્રીતિ છે. તેવી ભગવાન ને ભક્તો સાથે રાખીએ તો અવગુણ ન આવે. એકાંતિક ગુણાતીત સંત તેનો જે અવગુણ લે તેના હાથથી મહારાજ જમતા નથી. આરતી કરે, સેવા-પૂજા કરે, પણ મહારાજ સેવા ગ્રહણ કરતા નથી.
“બે ખટારા ભટકાય તેમ જીવને અભાવ-અવગુણના એક્સિડન્ટ બહુ થાય છે. દેહના સંબંધી સાથે હેત રહે તેવો સત્સંગ ન કરવો. સોનાના દોરા જેવા થઈએ તો અપમાનની બહબહાટી બોલે, નાનાં-મોટાં અપમાન કરે, પણ પાછા ન પડે. મહારાજ વખતે આવું રણશિંગું વાગ્યું તો પણ (ભક્તો) ઢીલા ના પડ્યા.
“મહારાજ કહે, ‘તે અમારી નાત.’ મન ઝાંખું ન પડ્યું તે વૈષ્ણવ, કારસો નથી પડ્યો આથી પાકા રહીએ છીએ. સમજણ કરવી. સોનાનો દોરો થયો તે આત્મસત્તારૂપે થયો. બ્રહ્મસંગે બ્રહ્મ થવાય.”
[બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ૩/૩૫૪]
September 12, 1974. Today was Ekadashi so everyone observed a total fast. Therefore, Swamishri started discoursing on ‘the golden thread’ Vachanamrut right after his puja:
“One who does for his self has no association with God. One who does to please God is one who has an association with God. One who does not have expectations of the fruit (of his karmas or prayers) is one who has an association with God. If one observes dharma to please God, then that becomes bhakti. That level of dharma and bhakti are the same. When Maharaj went to wed Dada Khachar, they were to feed the guests. That day was the Ekadashi fast. However, Maharaj said, ‘Everyone eat.’ Therefore, everyone ate. Since they obeyed his command to please him, it became bhakti. If we observe from an external perspective, feeding others and celebrating samaiyās may seem like pravrutti (activity); however, it is actually nivrutti. On the contrary, one who sits in the corner (and does nothing) is pravrutti.
“We should understand that ‘aksharmuktas from Akshardham are sitting in the sabhā.’ We should apply the perception of divinity (divyabhā) in everyone and engage in our tasks. If one does not have gnān, then he will certainly become discouraged. His mind will fall back. As long as one calls him and gives him attention, he will do his sevā; however, if we were to be insulted in Satsang or encounters some misery of the body, then he will leave; just like a fly drowns in water. Maharaj says, ‘We do not abandon him.’ (He leaves or falls back from Satsang on his own because of insults, bodily misery, etc.) The ocean does not say, ‘Dead body, leave.’ (A dead body washes ashore on its own. Meaning, one who lacks understanding will not be able to sustain himself in Satsang.) Therefore, we should identify our self as the ātmā and practice satsang.”
[Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 2/481]
તા. ૧૨/૯ના દિવસે એકાદશીનો ઉપવાસ હોવાથી આહારબંધી હતી. તેથી પ્રાતઃપૂજા બાદ એ જ આસન પર સ્વામીશ્રીએ સોનાના દોરાનું વચનામૃત વંચાવી જ્ઞાનવાર્તા કરી કે:
“પોતાના માટે કરે તે ભગવાનના સંબંધ વિનાનો. ભગવાનને રાજી કરવા કરે તે ભગવાનના સંબંધવાળો. ફળની આશા નહીં તે ભગવાનના સંબંધવાળો. ભગવાનને રાજી કરવા માટેનો ધર્મ તે ભક્તિ થઈ. આવો ધર્મ અને ભક્તિ એક જ છે. દાદાખાચરને મહારાજ પરણાવવા ગયા તે વરોઠી† આપવાની થઈ. એ દિવસે એકાદશી હતી. પણ મહારાજે કહ્યું, ‘જમી લો.’ તે સૌએ પ્રસાદ લઈ લીધો. તેમને રાજી કરવા આજ્ઞા પાળી લીધી તે ભક્તિ. બહારની દૃષ્ટિએ જમાડીએ, સમૈયા કરીએ તે પ્રવૃત્તિ જણાય પણ તે નિવૃત્તિ છે. ખૂણામાં બેઠો હોય તે પ્રવૃત્તિ છે.
“‘અક્ષરધામના મુક્તો સભામાં બેઠા છે’ તેમ સમજવું. દિવ્યભાવ લાવી આપણું કરવાનું છે. જ્ઞાન નહીં હોય તો ઢીલો પડ્યા વિના નહીં રહે. મનમાં ઝાંખો પડતો જાય. બોલાવે, ચલાવે ત્યાં સુધી તો કહે તેમ કરે, પણ સત્સંગમાં અપમાન થાય, દેહે દુઃખી થાય તો જય સ્વામિનારાયણ. પાણીમાં માખી બૂડે તેમ થઈ જાય. મહારાજ કહે, ‘અમે ત્યાગ કરતા નથી.’ દરિયાભાઈ કહેતા નથી કે ‘મડદાભાઈ જાઓ.’ પણ પોતે જ ટકે નહીં. માટે આત્મસત્તારૂપે રહીને સત્સંગ કરવો.”
આમ, સતત પોણો કલાક કથારસ રેલાવી સ્વામીશ્રીએ સૌને તરબોળ કરી દીધા.
†વરપક્ષ તરફથી અપાતી રસોઈ.
[બ્રહ્મસ્વરૂપ પ્રમુખસ્વામી મહારાજ: ભાગ ૨/૪૮૧]