કીર્તન મુક્તાવલી
શ્રી સહજાનંદ મહારાજ હરિ જાશો મા પલ એક વિસરી
૧-૧૦૩૧: રાઘવદાસ
Category: પ્રકીર્ણ પદો
રાઘવદાસ કૃત શ્રીજીની મૂર્તિના સલોકા
શ્રી સહજાનંદ મહારાજ હરિ, જાશો મા પલ એક વિસરી;
વર્ણવું ચરિત્ર ચરણે નમી, આપજો બુદ્ધિ તે અનુપમી. ૧
ગામ ગઢડું, શોભાનું ધામ, રાજા ઉત્તમ તેહના શ્યામ;
સર્વ પ્રકારે ભગત જાણી, તેશું હરિને પ્રીત બંધાણી. ૨
રિયાં તિયાં નિત્ય, તેને વશ થઈ, સંતમંડળ સાથે જ લઈ;
કરે નિત્ય લીલા રંગેશું રમે, જેમ તે હરિજનને ગમે. ૩
ઓરડા રૂડા, ઓસરિયું સારી, તેની શોભા તે અનંત પ્રકારી;
તે પર સુંદર ઢોલિયો ઢાળી, તળાઈ-તકિયા સહિત રૂપાળી. ૪
તે પર આવીને, બેસે મહારાજ, માણીગર મહારાજાધિરાજ;
આવે દર્શન સંત હરિજન, જોઈને થાય બહુ પ્રસન્ન. ૫
મૂર્તિ મનોહર, નટવર વેષ, બાંધી શિર પાઘ બનાવી પેચ;
છોગાં કલંગી તોરા લટકાવે, તેની શોભા તે કહ્યામાં નાવે. ૬
ઓપે ઉપરણી, સોનેરી છેડે, બાજૂ જડેલ મોંઘે મોતીડે;
ગુચ્છ ગજરા ફૂલોના હાર, કાને કુંડલ તેજ અંબાર. ૭
ફૂલ સુગંધી, ફોર્યું નીસરે, આવી ભમરા ગુંજાર કરે;
કોટે ઊતરી મોતીની માળા, હેમનાં કડાં હાથે રૂપાળાં. ૮
જરકસી જામો, સાવ સોનેરી, શોભા બહુ સારી સુરવાળ કેરી;
નાડી જરીની લટકે બેવડી, મોતી ગૂંથેલ હાથમાં છડી. ૯
ઓઢે દુશાલો, રૂપાળો રેંટો, કેડ્યે સોનેરી કસુંબી ફેંટો;
પગમાં ઝાંઝર હેમના ત્રોડા, મોતી જડેલ તેના મકોડા. ૧૦
તરત ફૂલ્યાં કમળ તેવાં, પદપંકજ બેઉ તે એવાં;
ઊર્ધ્વરેખામાં ચિહ્ન શોભિત, નખમણિ લાલ મોહે મનચિત્ત. ૧૧
જમણે અંગૂઠે, નખમાં ચિહ્ન, સર્વ સુખકારણ એહ;
ઘૂંટી ગોળ ને પિંડી પાતળિયું, ભાળી તેહનું ભવદુઃખ ટળિયું. ૧૨
જાનુ સાથળ, કોમળતા અતિ, કટિ મનોહર સારી શોભતી;
જમણી ડાબી સાથળ્યું બા’ર, ચિહ્ન એકેકું શોભે છે સાર. ૧૩
પેટે ત્રિવળી, સુંવાળપ ઘણી, કે’તાં તે થાકે સહસ્ર ફણી;
ઊંડી નાભિ છે ગોળ રૂપાળી, નજર ન થાકે તેહની ભાળી. ૧૪
ઉર વિશાળ, ઊપડતી છાતી, લક્ષ્મી રહે છે સદા રંગરાતી;
બે છાપ વિષે ચિહ્નમાં તિલ એક, તેને ઓળે છે સુખ અનેક. ૧૫
સ્તન બેઉ, સુંદરતા અતિ, વચ્ચે તે ઝીણી કેશ પંગતિ;
હાથ હરિના રૂપાળા લાગે, જાણે જોઈ રહીએ ઊભેલા આગે. ૧૬
રૂડા રસિક, નખમણિ લાલ, હથેળિયું રાતી રેખું રસાળ;
કળાઈ બાજૂ સુંવાળપ સારી, છાપનાં ચિહ્ન દીસે સુખકારી. ૧૭
રોમ સહિત, એક તિલ છે વાંસે, સુંદર ડાબા ખભાની પાસે;
કંઠ રૂપાળો મરમાળું મુખ, જોતાં તે થાય અલૌકિક સુખ. ૧૮
હોઠ રૂપાળા, રાતા રંગબીજ, દાંત સુંદર દાડમનાં બીજ;
ગોળ કપોળ સારા સુંવાળા, વાણી મધુરી વેણ રૂપાળાં. ૧૯
નાક નમણું, અણિયાળી આંખ્યું, જોયું જેણે જગ સુખ ન રાખ્યું;
શ્રવણ સુંદર ભાલ વિશાળ, ભૃકુટિ નલવટ રેખા સુતાલ. ૨૦
જમણે કપોળે, ચિહ્ન છે શ્યામ, ડાબે શ્રવણે બિંદુ સુખધામ;
ચિહ્ન જમણી કોરે કેશ સમીપે, સારી સુંદર ચોટલી દીપે. ૨૧
સામુદ્રિકમાં, કહ્યાં છે જેવાં, સર્વે હરિને ચિહ્ન છે એવાં;
કોટિક કામની શોભા કે’વાયે, એક એક અંગને તુલ્ય ન થાયે. ૨૨
એવા અલબેલો, મહાસુખકારી, જુએ જન સામું સ્નેહ વધારી;
વાતું કરે ત્યાં અમૃત ઝરે, હાથનાં લટકાં બહુ જ કરે. ૨૩
છીંકે હસે કાંઈ, રમૂજ કરે, ત્યારે મુખ આડો રૂમાલ ધરે;
હાથે રમાડે માળા ફૂલ ફળ, નહિ તો છેડે દે રૂમાલને વળ. ૨૪
દાઢીએ હાથ, દઈ ડોક મરોડે, આંગળિયું મરોડી ટચાકા ફોડે;
આંગળી હલાવી જનને બોલાવે, વળી દાંતે શું જીભ દબાવે. ૨૫
‘હરે હરે’ કરે, બગાસું ખાતાં, ચપટી વગાડી સંત સંગે ગાતા;
કથા કીર્તન વાતું શુભ કરી, સુખ આપે છે બહુ રીતે હરિ. ૨૬
વળી ખેસ એક, સુંદર પહેરી, બેસે ઉઘાડા લટકાળો લે’રી;
છૂટાં છોગલિયાં પેચાળી પાઘે, પુષ્ટ મુરતિ રૂડી બહુ લાગે. ૨૭
મર્મ કરીને, મંદ મંદ હસે, અધર ભીંજે અમૃત વરસે;
હસતાં હસતાં જાય ઉતારે, જન મનનાં નેણ નજારે. ૨૮
જઈને ન્હાય, નિર્મળ નીરે, અત્તર ચોળી શુભ શરીરે;
નાહીને પે’રે છે ખેસ બહુ તાલે, ચાખડીએ ચઢી ચટકંતા ચાલે. ૨૯
ઓઢે પછેડી, સુંદર સારી, કાન ઉઘાડા રાખે વિહારી;
આવીને જીવન જમવા બેસે, પલાંઠી ડાબા પગની કરે છે. ૩૦
તે પર રાખીને, ડાબો જ હાથ, જમણી કૂંણી દઈ ઢીંચણે નાથ;
જમે અલૌકિક જુગતી આણી, જમતાં જમતાં તે પીએ છે પાણી. ૩૧
ચળું કરીને, ખાય ઓડકાર, પેટે લઈ હાથ ફેરે તે વાર;
એલચીદાણાનો કરે મુખવાસ, પછે તે પૂજા કરે છે દાસ. ૩૨
ચરચે અત્તર, ચંદન સાર, ગજરા બાજૂબંધ પહેરાવે હાર;
ખોસે ગુચ્છ તોરા પેચાળી પાઘે, ચરણ છાતીમાં લઈ પાય લાગે. ૩૩
સંત જમાડવા, આદરે આવે, એક હાથ કેડ્યે એક ડોલાવે;
તેહ હાથમાં લઈ રૂમાલ, ચાલે છોગાળો ગજગતિ ચાલ. ૩૪
ખેસ આડસોડે, કમર કસતા, આવે સંતોમાં મંદમંદ હસતા;
પીરસવા સંત પંક્તિમાં ફરે, લ્યો મહારાજ લાડુ ઘેરે સ્વરે કહે. ૩૫
ફરતા ઊભા ત્યાં, કીર્તન ગાવે, સાથળે હાથ મૂઠી લગાવે;
આખો લાડુ કોઈ ન લિયે જ્યારે, અર્ધો લાડુ લ્યો એમ કરે ત્યારે. ૩૬
મૂઠીમાં દાબી, કહે રસિયો, મહારાજો મહાપ્રસાદ લિયો;
બહુ ધરવીને બોલે તે નાથ, લાડુ એક લ્યો તો મૂકું શિર હાથ. ૩૭
દૂધ દહીંને, હાથે શું ઘોળે, દેતાં દેતાં લૈ કોઈને શિર ઢોળે;
સંત જમાડી રાજી બહુ થાય, મંદ મંદ હસતા પોઢવા જાય. ૩૮
પોઢીને જ્યારે, જીવન આવે, સર્વ સંતજનને બોલાવે;
ઘેલા નદીમાં ન્હાવાને જાય, જઈને બેસે છે ખળખળિયા માંય. ૩૯
શોભે ખંભા મુખ, પાણીની છોળે, છાતી ઝળકે હાથ હિલોળે;
કરે જળક્રીડા સંત કીર્તન ગાય, હસાવે કંઈક આગળ તણાય. ૪૦
વળી લક્ષ્મીવાડીએ, છેલો, ઘોડાં ખેલવતાં જાય અલબેલો;
ઓટા ઉપર જઈ બેસે મહારાજ, આવે સર્વજન દર્શન કાજ. ૪૧
રસરીત્યે શું, રમૂજ કરી, આપે જનને સુખ બહુ હરિ;
નદી વાડીએ આવતાં જાતાં, જોવા મારગે લોક નથી માતાં. ૪૨
સાંજે નારાયણ, નામ ધૂન કરે, વાંસે સંતજન વચન ઓચરે;
બહુ ઉતાવળા પાડે છે તાળી, મૂર્તિ માણીગર લાગે રૂપાળી. ૪૩
ઉત્સવ આવે ત્યારે, સુખકારી, ઝૂલે હિંડોળે મુગટ શિરધારી;
ગુલાલ ગરકાવ રંગના ભરિયા, શોભે માણીગર છેલ ડોલરિયા. ૪૪
ગુલાલ ગોટા, હાથમાં લઈ, મારે સંતને પ્રસન્ન થઈ;
કેસર કેસૂડાં રંગ બહુ કરી, નાખે મનોહર પિચકારી ભરી. ૪૫
સંતોને મુખે, ભૂંસે ગુલાલ, નાકે અત્તર સૂંઘાડે લાલ;
ભારે વસ્ત્ર ઘરેણાં જન લાવે, પહેરી મનોહર મન લલચાવે. ૪૬
એવી લીલા તે, અનંત અપાર, શારદ શેષ કોઈ પામે નહિ પાર;
કહ્યું કાંઈક મેં બુદ્ધિ અનુસારી, ભાળ્યું જે નજરે તે મનધારી. ૪૭
ગાય શીખે જે, કાનમાં ધરે, થાય સુખિયા તે ભવજળ તરે;
ચરિત્ર હરિનાં મહાસુખકારી, રાઘવદાસે ગાયાં ઉર ધારી. ૪૮
Shrī Sahajānand Mahārāj Hari jāsho mā pal ek visarī
1-1031: Raghavdas
Category: Prakirna Pad
Rāghavadās kṛut Shrījīnī Mūrtinā salokā
Shrī Sahajānand Mahārāj Hari, jāsho mā pal ek visarī;
Varṇavu charitra charaṇe namī, āpjo buddhi te anupamī. 1
Gām Gaḍhadu, shobhānu Dhām, rājā Uttam tehnā Shyām;
Sarva prakāre bhagaṭ jāṇī, teshu Harine prīt bandhāṇī. 2
Riyā tiyā nitya, tene vash thaī, santmanḍaḷ sāthej laī;
Kare nitya līlā rangeshu rame, jem te harijan ne game. 3
Orḍā rūḍā, osariyu sārī, tenī shobhā te anant prakārī;
Te par sundar ḍhoḷīyo ḍhāḷī, taḷāī-takiyā sahit rūpāḷī. 4
Te par āvine, bese Mahārāj, māṇīgar Mahārājādhīrāj;
Āve darshan sant harijan, joīne thāy bahu prasann. 5
Mūrti manohar, Naṭvar vesh, bāndhī shir pāgh banāvī pech;
Chhogā kalangī torā laṭkāve, tenī shobhā te kahyāmā nāve. 6
Ope uparṇī, sonerī chheḍe, bājū jaḍel monghe motīḍe;
Guchchh gajrā fūlonā hār, kāne kunḍal tej ambār. 7
Fūl sugandhī, foryu nīsare, āvī bhamrā gunjār kare;
Koṭe ūtrī motīnī māḷā, hemnā kaḍā hāthe rūpāḷā. 8
Jarkasī jāmo, sāv sonerī, shobhā bahu sārī sūrvāḷ kerī;
Nāḍī jarīnī laṭke bevḍī, motī guṇthel hāthmā chhaḍī. 9
Oḍhe dushālo, rūpāḷo renṭo, keḍye sonerī kasumbī fenṭo;
Pagmā jhānjhar hemnā trodā, motī jaḍel tenā makoḍā. 10
Tarat fūlyā, kamaḷ tevā, padpankaj beu te evā;
Ūrdhvarekhāmā chihna shobhit, nakhmaṇi lāl mohe manchitt. 11
Jamṇe angūṭhe, nakhmā chihna, sarva sukhkāraṇ eh;
Ghunṭī goḷ ne pindī pāṭaliyu, bhāḷī tehnu bhavdukh ṭaḷiyu. 12
Jamṇī ḍābī sāthaḷyu bā’r, chihna ekeku shobhe chhe sār. 13
Pete trivaḷī, suvāḷap ghaṇī, ke’tā te thāke sahasra faṇī;
Ūnḍī nābhī chhe goḷ rūpāḷī, najar na thāke tehnī bhāḷī. 14
Ur vishāḷ, ūpḍatī chhātī, Lakshmī rahe chhe sadā rangrātī;
Be chhāp vishe chihnamā til ek, tene oḷe chhe sukh anek. 15
Stan beu, sundartā ati, vachche te jhīṇī kesh pangti;
Hāth Harinā rūpāḷā lāge, jāṇe joī rahīe ūbhelā āge. 16
Rūḍā rasik, nakhmaṇi lāl, hatheḷīyu rāti rekhu rasāḷ;
Kaḷāī bājū suvāḷap sārī, chhāpnā chihna dīse sukhkārī. 17
Rom sahit, ek til chhe vāse, sundar ḍābā khabhānī pāse;
Kaṇth rūpāḷo marmāḷu mukh, jotā te thāy alaukik sukh. 18
Hoṭh rūpāḷā, rātā rangbīj, dānt sundar dāḍamnā bīj;
Goḷ kapoḷ sārā suvāḷā, vāṇī madhurī veṇ rūpāḷā. 19
Nāk namṇu, aṇiyāḷī ānkhyu, joyu jeṇe jag sukh na rākhyu;
Shravaṇ sundar bhāl vishāḷ, bhrukuṭī nalvaṭ rekhā sutāl. 20
Jamṇe kapoḷe, chihna chhe Shyām, ḍābe shravaṇe bindu sukhdhām;
Chihna jamṇī kore kesh samīpe, sārī sundar choṭlī dīpe. 21
Sāmudrikmā, kahyā chhe jevā, sarve Harine chihna chhe evā;
Koṭik kāmnī shobhā ke’vāye, ek ek angne tulya na thāye. 22
Evā albelo, mahāsukhkārī, juve jan sāmu sneh vadhārī;
Vātu kare tyā amrut jhare, hāthnā laṭkā bahu ja kare. 23
Chhīke hase kāī, ramūj kare, tyāre mukh āḍo rūmāl dhare;
Hāthe ramāḍe māḷā fūl fal, nahito chheḍe de rūmālne vaḷ. 24
Dāḍhīe hāth, daī ḍok maroḍe, āngaḷīyu maroḍī tachākā foḍe;
Āngḷī halāvī janne bolāve, vaḷī dānte shu jībh dabāve. 25
‘Hare hare’ kare, bagāsu khātā, chapṭī vagāḍī sant sange gātā;
Kathā Kīrtan vātu shubh karī, sukh āpe chhe bahu rīte Hari. 26
Vaḷī khes ek, sundar paherī, bese ūghāḍā laṭkāḷo le’rī;
Chhuṭā chhogalīyā pechāḷī pāghe, pushṭ mūrti rūḍī bahu lāge. 27
Marma karīne, mand mand hase, adhar bhīnje amrut varse;
Hastā hastā jāy utāre, jan mannā neṇ najāre. 28
Jaine nhāy, nirmaḷ nīre, attar choḷī shubh sharīre;
Nāhīne pe’re chhe khes bahu tāle, chākhḍīe chaḍhī chaṭkantā chāle. 29
Oḍhe pachheḍī, sundar sārī, kān ūghāḍā rākhe vihārī;
Āvīne Jīvan jamvā bese, palāṭhī ḍābā pagnī kare chhe. 30
Te par rākhīne, ḍābo ja hāth, jamṇī kūṇī daī ḍhīchaṇe Nāth;
Jame alaukik jugtī āṇī, jamtā jamtā te pīe chhe pāṇī. 31
Chaḷu karīne, khāy oḍkār, peṭe laī hāth fere te vār;
Elchidāṇāno kare mukhvās, pachhe te pūjā kare chhe dās. 32
Charche attar, chandan sār, gajrā bājūbandh paherāve hār;
Khose guchchhe torā pechāḷī pāghe, charaṇ chhātīmā laī pāy lāge. 33
Sant jamaḍvā, ādare āve, ek hāth keḍye ek ḍolāve;
Teh hāthmā laī rūmāl, chāle chhogāḷo gajgati chāl. 34
Khes āḍsoḍe, kamar kastā, āve santomā mandmand hastā;
Pirasvā sant panktimā fare, lyo Mahārāj lāḍu ghere svare kahe. 35
Fartā ūbhā tyā, Kīrtan gāve, sāthaḷe hāth mūṭhī lagāve;
Ākho lāḍu koī na liye jyāre, ardho lāḍu lyo em kahe tyāre. 36
Mūṭhīmā dābī, kahe rasiyo, Mahārājo mahāprasād liyo;
Bahu dharvīne bole te Nāth, lāḍu ek lyo to mūku shir hāth. 37
Dūdh dahīne, hāthe shu ghoḷe, deṭā deṭā laī koīne shir ḍhoḷe;
Sant jamāḍī rājī bahu thāy, mand mand hastā poḍhvā jāy. 38
Poḍhīne jyāre, Jīvan āve, sarva santjan ne bolāve;
Ghelā nadīmā nhāvāne jāy, jaīne bese chhe khaḷkhaḷiyā māy. 39
Shobhe khambhā mukh, pāṇīnī chhoḷe, chhātī jhaḷke hāth hiloḷe;
Kare jaḷkrīdā sant Kīrtan gāy, hasāve kaīk āgaḷ taṇāy. 40
Vaḷī Lakshmīvāḍīe, chhelo, ghoḍā khelavtā jāy albelo;
Oṭā upar jaī bese Mahārāj āve sarvajan darshan kāj. 41
Rasrītye shu, ramūj karī, āpe jan ne sukh bahu Hari;
Naḍī vāḍīe āvtā jātā, jovā mārge lok nathī matā. 42
Sānje Nārāyaṇ, nām dhun kare, vānse santjan vachan ochare;
Bahu utāvaḷā pāḍe chhe tāḷī, mūrti māṇīgar lāge rūpāḷī. 43
Utsav āve tyāre, Sukhkārī, jhule hinḍoḷe mugaṭ shirdhārī;
Gulāl garkāv rangnā bhariyā, shobhe māṇīgar chhel ḍolariyā. 44
Gulāl goṭā, hāthmā laī, māre santne prasann thaī;
Kesar kesūḍā rang bahu karī, nākhe manohar pichkārī bharī. 45
Santone mukhe, bhuse gulāl, nākhe attar sūnghāḍe lāl;
Bhāre vastra ghareṇā jan lāve, paherī manohar man lalchāve. 46
Evī līlā te, anant apār, Shārad shesh koī pāme nahi pār;
Kahyu kāīk me buddhi anusārī, bhāḷyu je najare te mandhārī. 47
Gāy shīkhe je, kānmā dhare, thāy sukhiyā te bhavjaḷ tare;
Charitra Harinā mahāsukhkārī, Rāghavdāse gāyā ur dhārī. 48
