પાદટીપો

કડવું ૧ની પાદટીપો

નિર્ભય

છેડો, અંત

તત્કાળ

ઇન્દ્ર

ક્યારેય

કડવું ૨ની પાદટીપો

ભગવાનની આજ્ઞાએ કરીને, કેવળ પ્રભુ પ્રસન્નતા માટે જ કરવામાં આવતા જ્ઞાનરૂપ નિષ્કામ કર્મ

ખોટી માન્યતા

ચંદ્ર

સૂર્ય

આધ્યાત્મિક = શરીર અને મનનાં દુઃખ; આધિભૌતિક = પંચભૂત સંબંધી, પૃથ્વી પરના મનુષ્યો સંબંધી - ચોરી, તીડ પડવાં વગેરે દુઃખો; આધિદૈવિક = દેવ સંબંધી આપદા: અતિવૃષ્ટિ, દુષ્કાળ, ધરતીકંપ વગેરે.

કડવું ૩ની પાદટીપો

તુલસી

ચરણમાં

દ્રૌપદીએ

પોતાની સાડીનો ચીરો

વ્યર્થ

કડવું ૪ની પાદટીપો

સાચો

દૂર

કાપી

દુઃખ

આજ્ઞા લોપતલના ગુરુ કે વડીલ

રાજા સાથે

ધજાના પૂંછડી

દેહ

કડવું ૫ની પાદટીપો

ભીડો

કૂવો ખોદવા

નિયમો રહિત સ્વછંદતામાં

આખા જગતને

વરંવાર

કડવું ૬ની પાદટીપો

સંસારમાં

પોતાની દીકરી સરસ્વતીનું

તાકાત

શી

આડશ, પ્રતિબંધ

કડવું ૭ની પાદટીપો

હઠ, દુરાગ્રહ

ઓળખ્યું

શંકરનું

પાર્વતી

શેષજી

કડવું ૮ની પાદટીપો

બૃહસ્પતિ

પોતાના ભાઈની

કલંક

આજ્ઞારૂપી પર્વત

આકાશના

પુષ્પની

માળા

આભાસી જળ

નપુંસકથી

કડવું ૯ની પાદટીપો

ઇન્દ્ર

ઇન્દ્રે ગૌતમ ઋષિની પત્ની અહલ્યાનો સંગ કર્યો અને ગૌતમ ઋષિ થકી શાપ પામ્યો

ઇન્દ્રની પત્ની

ઇન્દ્રને

દેવોના રાજાના

એક હજાર

જેમાંથી પરુ ટપકે તેવાં છિદ્ર

ગૃહિણી-પત્નીઓ

કડવું ૧૦ની પાદટીપો

સત્તાના નશામાં

આજ સુધીમાં વાપર્યું ન હોય તેવા

પાલખીએ

ભાઈઓ

કડવું ૧૧ની પાદટીપો

અન્ન

વસ્ત્ર

નાકનું ઘરેણું, નથડી

આભૂષણે રહિત

કડવું ૧૨ની પાદટીપો

લગાવી

કાજળ

બુદ્ધિ

જન્માવી

સ્ત્રી

બળ

ઇચ્છિત વસ્તુ આપનાર ગાય

વાતરૂપી ઝેર

મનગમતી છૂટમાં

સુખનું સ્થાન, અક્ષરધામ

કડવું ૧૩ની પાદટીપો

અંબરીષ રાજાની પુત્રીનો હાથ

વાંદરાનાં

કડવું ૧૪ની પાદટીપો

લક્ષ્મી

સહાયમાં, મુશ્કેલીમાં

રામના નાનાભાઈ - લક્ષ્મણ

લક્ષ્મણ રેખા

કડવું ૧૫ની પાદટીપો

તત્કાળજી

સોએ સો ટકાની

દેવોને

કડવું ૧૬ની પાદટીપો

રાજગાદીએ

ના પાડું છું

સમૃદ્ધિ

સેનાનું

શરમ

હૂંડી, ચેક

પતિ

કડવું ૧૭ની પાદટીપો

બોલો

વહાણ

સર્પની

ખેતરમાં ઉગાડેલા છોડ

વધારાના ઘાસમાં

ઝપટમાં

કામ, ક્રોધાદિ દોષો

કડવું ૧૮ની પાદટીપો

મોટી ઉપાધિ

ચંદ્ર

અંધારે

ચોમાસું

સમજીએ

એ નામનો તારો

એક વૃક્ષ

બચ્ચાં

જન્માવે ત્યારે

કડવું ૧૯ની પાદટીપો

બુકડાવી, ખાઈને

શ્વાસ, અવાજ

ઉંદર

ઉંદર

પોતાનું હિત, સુખ

પછી

બદનામ

રેતી

કડવું ૨૦ની પાદટીપો

દેહ રહે ત્યાં સુધી

બહેરા

રાત્રે

જાણા જોઈને

બીજાની ઓથ, દેખાદેખીએ

કડવું ૨૧ની પાદટીપો

લાભ

દૂર

પાછા પાડવા

વાદ

અટકી

રિસાઈ કે ખિજાઈને

અડબંગ, માથાભારે

કડવું ૨૨ની પાદટીપો

વનમાં

શંકર

સીતાજીનો

પાર્વતી (દક્ષની પૂત્રી)

શિવજીએ

કડવું ૨૩ની પાદટીપો

નુકશાન

કડવું ૨૪ની પાદટીપો

આંખ રહિત, અજ્ઞાની

લેશ

માપ

મેલ

કામ, ક્રોધાદિનું કલંક

શત્રુ

કડવું ૨૫ની પાદટીપો

બોલીએ

અક્કડાઈથી

રિસામણું, વેર

કડવું ૨૬ની પાદટીપો

સમુદ્રમાં

પૃથ્વી

પડે

કૂવામાં

કડવું ૨૭ની પાદટીપો

પગરખા

કુંભારના ઘરે બાંધેલા ગધેડા જેવા

ઘા, ધોકા

વારંવાર

બીજાને વિશ્વાસમાં લઈ કાંઈક લેવાનું

ખાવામાં ધર્મભ્રષ્ટ

નાશ પામે

ગધેડા

કડવું ૨૮ની પાદટીપો

રક્ષક, વહારે આવનારા

ડાહ્યા

માપબારું

સિદ્ધ

તપાસ

એક જ ધ્યેય, વિચાર

કડવું ૨૯ની પાદટીપો

કિનારો, છેડો

માછીમાર

મુસલમાન

શિકારી

ગાયને મારનાર

પાપ

તેલનો જૂનો, ચીકણો ને કાળો મેલ

પુણ્ય

કડવું ૩૦ની પાદટીપો

દગો કરનાર

ઝેરી સાપ અથવા ચિત્તો

ધનુષ્ય

લખચોરાશીમાં

બંદૂકની નાળમાં

વાંદરો

સળગતી વાટ, જામગરી

બંદૂકની નાળના મોંઢે

મારે

જંગલમાં

વન

અંગ-રક્ષક તરીકે

દુઃખના ઘરમાં

ત્યાગ કરો

કડવું ૩૧ની પાદટીપો

બીજાનો

ગોલો, નોકર

ઓળખાણ

માથામાં બૂટ મારશે

સજા, દંડ

અંત

ખતરનાક, અત્યાચારી, પાપી

કડવું ૩૨ની પાદટીપો

જરાપણ, તલભાર

મનુષ્ય જન્મ બગાડી

ખુવાર, બરબાદ

હિત, ઉપદેશની

નુકશાન

ભાગ, હિસ્સો

સાથે

ટેક, દૃઢતા

કડવું ૩૩ની પાદટીપો

રોકી રાખવાના સાધનો

બંધનમાં

ભાગી ગયો

નિશાન

છેતરીને, થાપ દઈને

પાસે

કડવું ૩૪ની પાદટીપો

નિયમોના ભીડામાં

માથાકૂટ

મજા

ભાર, બોજો

કડવું ૩૫ની પાદટીપો

શિષ્યો

કેરો, માટેનો

નમાલો, ગરજુ

ગુરુ, ધણી

શણગાર સજીને

પરીક્ષા

કડવું ૩૬ની પાદટીપો

પર્વત

અપમાનિત, દુઃખી

જોડા-માર

સંસારમાં

દુનિયાની

આખા જગતનો

સહેલું, સારું

ડુંગળી

ખાસડું

સંકલ્પો

ધોઈને પછી

વિષ્ટા, મળ

તક, અવસર

કડવું ૩૭ની પાદટીપો

દેવો

આકાશમાં

સૂર્ય, ચંદ્ર

મનુષ્ય વગેરે પૃથ્વીગામી

ઉદ્ધત

બદ્રિકાશ્રમમાં

નરનારાયણ દેવ

કડવું ૩૮ની પાદટીપો

સ્વધર્મ રહિત જીવ

ફજેત

ઓથે

ઇન્દ્રાસનરૂપી ઉપાધિ-બલાને

ચિંતા કરાવનારી

કડવું ૩૯ની પાદટીપો

કમાણી

આડશ, બાઉન્ડરી

દોડે

રેઢિયાર, જેનું તેનું ખાવા ટેવાઈ ગયેલી

કડવું ૪૦ની પાદટીપો

પ્રભુના વચનમાં વર્તવું તે ‘પોતાના પાપના ફળરૂષ બંધન છે’ તેમ પાપી પુરુષોને મનાણું લાગે છે

જવાબ, ઉપાય

અતિ કડવાં ફળ

ઉંદર

લાભ

હાથીથી

ગધેડી

અધો વસ્ત્ર

ધજા

વિશ્વાસ

કડવું ૪૧ની પાદટીપો

બદલી

ફેરફાર, બદલો

ખોટો આરોપ

જાણ, માહિતી

કડવું ૪૨ની પાદટીપો

શરત, કરાર

સિંહે

પોતાની નોકરાણી જેવી ઇન્દ્રિયોનો

કાળજી

કડવું ૪૩ની પાદટીપો

ધર્મમાં ઢીલા કે તેનાથી રહિત

આસક્ત, મીણની જેમ ચોંટેલું

ઓળખ્યું

જ્ઞાન-ભાન

પાઘડી

આબરૂ વગરનું કર્યું

ફુલાઈને

ખામી

બ્રાહ્મણનું ઘર

વંઠેલ – બગડી ગયેલ

અણગમતા

કડવું ૪૪ની પાદટીપો

પંડિત

બહુ સામાન્ય માની લીધેલું

ક્ષય રોગના

મરવા પડી

જંગલી પ્રાણીને પકડવા ખોદેલા ખાડામાં

માનવઘાતકી પુરુષના હાથમાં

બકરી

કસાઈના હાથમાં

ફાંસલામાં

કાચ કાપવાનું સાધન

હોંશે

માણસ બેભાન કરવા માટેની જડીબુટ્ટી

બગડી, નાશ થઈ

ભૂલ થઈ, ચૂકી ગયો

કડવું ૪૫ની પાદટીપો

બગડે

ક્ષેમ - કુશળ, સુખી

રાજાનો

ગાદીએ

મોટા કુંવરને

ઝંખના

ખોબો

સાવધાન

ગાફલપણે

કડવું ૪૬ની પાદટીપો

થોડી પણ

અપંગ

વ્યસની

અફીણ

પાછળથી

કડવું ૪૭ની પાદટીપો

શરીરમાં

પશુ માટેનું લીલું ઘાસ

લોખંડનું હથિયાર

કડવું ૪૮ની પાદટીપો

સરસ્વતી

મનધાર્યું કરવામાં નડતી નિયમરૂપી અડચણ

બ્રહ્માએ

અવિવેકી વિષયીજનને

સંપૂર્ણ

અમાપ

કડવું ૪૯ની પાદટીપો

દુઃખ, સંકટ

સર્પ

અસુર

પ્રેત, અવગતિ પામેલ

કડવું ૫૦ની પાદટીપો

અતિ ગંદા ભૂતની એક જાત

સરોવર વગેરે જળ સ્થાનમાં

આકાશ અને પૃથ્વીની

તટ, ડુંગરાળ પ્રદેશ

માર્ગ

ખાલી પડેલ વેરાન ઘરમાં

વાસી, બગડી ગયેલ

ભોગવવી પડશે

પીડા, આપત્તિ

કઠણ

કડવું ૫૧ની પાદટીપો

નુકશાની

રાજી

નારાજ અથવા અંતર્યામી

દેવતાનાં

કડવું ૫૨ની પાદટીપો

આકરો, કઠણ

બંગડી, જેને બીજાનું ઘર માંડવું છે તેને

બાળબુદ્ધિ

મૂળ કારણ

જોડ, સરખામણી

નિષ્ફિકર થઈ

ન્યાલ – કૃતાર્થ, પૂર્ણકામ

અરીસો

આક્રિકન, અતિ કાળો માણસ

આ ગ્રંથરૂપી અરીસા