પુરુષોત્તમ પ્રકાશ
પ્રકારઃ ૧૭
દોહા
વળી સંભારવા શ્રીહરિ, જેવી રીતે જોયા હોય ।
સુખ થાવાની સંપત્તિ, એહ જેવી બીજી નહિ કોય ॥૧॥
અન્ન વિના જેમ ભૂખ ન ભાંગે, તૃષા જાયે નહિ વણ તોય1 ।
શીત ન વીતે વહ્નિ વિના, તેમ નાથ વિના સુખ નોય ॥૨॥
ઇચ્છે સુખ કોઈ અંતરે, તે સંભારે સુંદર શ્યામ ।
જે સંભારે સુખ ઊપજે, વળી પામિયે પરમ ધામ ॥૩॥
જેમ રવિમંડળે રજની2 નહિ, શશીમંડળે નહીં તલ3 તાપ ।
તેમ મૂર્તિ મહારાજની, હરણ સર્વે સંતાપ ॥૪॥
ચોપાઈ
એવી મૂર્તિ અતિ સુખકારી રે, સહુને રાખવી હૃદે સંભારી રે ।
બેઠા દીઠા દીવી અજવાળે રે, હાંડી4 મેતાબ5 રૂડે રૂપાળે રે ॥૫॥
જોયા શશી સૂર્યને તેજે રે, એહ વિના પ્રકાશ બીજે રે ।
જળમળતી6 મૂરતિ જોવી રે, જોઈ ચિત્તમાંહિ પરોવી રે ॥૬॥
વસંત ઋતુએ વસન7 વસંતિરે, પે’ર્યાં હોય અનુપમ અતિ રે ।
રમતાં દીઠા હોય સખા સંગે રે, રંગભીનો ભર્યા અતિ રંગે રે ॥૭॥
નાખે પિચકારી વારિ8 ભરી રે, નિજજન પર હેતે હરિ રે ।
વળી નાખે ગુલાલ લાલ ઘણો રે, સંભારે એ સમો સોયામણો રે ॥૮॥
એહ મૂર્તિ ધારતાં ઉર રે, બ્રહ્મમો’લે જાવાનું જરૂર રે ।
વળી રંગભીનો ભર્યા રંગે રે, જેવા જોયા હતા સખા સંગે રે ॥૯॥
ના’તા નદી નદ ને તળાવે રે, કુંડ કૂવા ને સાગર વાવ્યે રે ।
તે તો થયાં સરવે તીરથ રે, જેમાં ના’યા શ્રીહરિ સમરથ રે ॥૧૦॥
એવી મૂર્તિ મળી છે જેને રે, કાંઈ બીક ન રાખવી તેણે રે ।
કરી લીધું છે સર્વે કામ રે, તન છૂટે જાશે નિજધામ રે ॥૧૧॥
વળી સંભારવા સખા સાથે રે, ચડ્યા ઘણા મૂલા9 ઘોડા માથે રે ।
ધરી ઢાલ અલૌકિક અસિ10 રે, છડી લાકડી ને વળી બંસી રે ॥૧૨॥
ખેલે સાંગ્ય11 કમાન ને તીરે રે, બાંધ્યો કટાર તે મહાવીરે12 રે ।
છતર ચમર અબદાગરિયે રે, એવી મૂર્તિ અંતરમાં ધરિયે રે ॥૧૩॥
બેઠા આંબા આંબલી છાંયડે રે, આસોપાલવ પીંપર વડે રે ।
પીપલ બકોલ ને બોરસડિયે રે, બીજાં બહુ તરુ બોરડિયે રે ॥૧૪॥
જે જે વૃક્ષે બેઠા દીઠા નાથ રે, ત્યાં ત્યાં સંભારવા સખા સાથ રે ।
એહ સંભારતાં અહોનિશ રે, થાય બ્રહ્મમો’લે પરવેશ રે ॥૧૫॥
એમ અનેક વિધે આ વાર રે, ઊઘાડ્યું છે કલ્યાણનું બાર રે ।
વળી બેઠા હોય જે તે જાગે રે, ફૂલવાડી ઝાડી બહુ બાગે રે ॥૧૬॥
વન ઉપવન એહ આદિ રે, દીઠી મૂર્તિ રૂપાળી રાયજાદી રે ।
વળી રાજા રંકને ભવન રે, શેઠ શાહુકારને સદને રે ॥૧૭॥
જોયા લોક પટેલને ઘેર રે, વળી બ્રહ્મસભામાં13 બહુ વેર રે ।
એમ જ્યાં જ્યાં જોયા જગપતિ રે, મહામનોહર મૂરતિ રે ॥૧૮॥
ત્યાં ત્યાં સંભારતાં ઘનશ્યામ રે, સરે જાણજો સઘળાં કામ રે ।
એમ સોંઘું કર્યું કલ્યાણ રે, સહુ જાણજો જન સુજાણ રે ॥૧૯॥
જે જે આ સમે પામ્યા જનમ રે, નથી કોય કે’વાતું તેને સમ રે ।
જેમ પારસને કોઈ પામે રે, તેનાં સર્વે સંકટ વામે રે ॥૨૦॥
ઇતિ શ્રી સહજાનંદ સ્વામી ચરણકમલ સેવક નિષ્કુળાનંદ મુનિ વિરચિતે પુરુષોત્તમપ્રકાશ મધ્યે સપ્તદશઃ પ્રકારઃ ॥૧૭॥
Purushottam Prakash
Prakar - 17
Dohā
Vali sambhāravā Shri Hari, jevi rite joyā hoya.
Sukha thāvāni sampatti, eha jevi biji nahi koya... 1
Remember Shri Hari in any way you have seen him. This is the cause of happiness, and there is nothing else like it... 1
Anna vinā jema bhukha na bhāge, trushā jāya nahi vana toya.
Shita na vite vahni vinā, tema nātha vinā sukha noya... 2
Just as hunger cannot be broken without food, thirst cannot be quenched without water, and the cold cannot be relieved without fire; without God there cannot be happiness... 2
Ichchhe sukha koi antare, te sambhāre sundara shyāma.
Je sambhāre sukha upaje, vali pāmiye parama dhāma... 3
Whoever wishes inner joy remembers the beautiful Maharaj. Whoever remembers him becomes happy and ultimately attains Akshardham... 3
Jema ravi-mandale rajani nahi, Shashi-mandale nahi tala tāpa.
Tema murti Mahārājani, harana sarve santāpa... 4
Just as there is no darkness in the group of suns, there is no heat near the group of moons,
similarly, the murti of Maharaj removes all pain and suffering... 4
Chopāi
Evi murti ati sukhakāri re, sahune rākhavi hrudhe sambhāri re.
Bethā dithā divi ajavāle re, hāndi metāba rude rupāle re... 5
That murti is the key to happiness; all should keep it in their heart and remember it. Seeing Maharaj sitting in the light of candles or by beautiful lanterns or torches... 5
Joyā shashi suryane teje re, eha vinā prakāsha bije re.
Jalamalati murati jovi re, joi chittamāhi parovi re... 6
Seeing Maharaj in the light of the sun or moon or other light sources; to see this luminous and dazzling murti, have it entrenched in your consciousness... 6
Vasanta rutue vasana vasanti re, pe’ryā hoya anupama ati re.
Ramatā dithā hoya sakhā sange re, rangabhino bharyā ati range re... 7
In springtime, Maharaj wears a spectacular white garment and other such unique clothes. To see him playing with his companions, and become fully drenched in different colours... 7
Nākhe pichakāri vāri bhari re, nijajana para hete hari re.
Vali nākhe gulāla lāla ghano re, sambhāre e samo soyāmano re... 8
He lovingly sprays his devotees with a water gun. And he throws a red colored powder. Whoever remembers this marvelous occasion... 8
Eha murti dhāratā ura re, brahmamo’le jāvānu jarura re.
Vali rangabhino bharyā range re, jevā joyā hatā sakhā sange re... 9
Those who establish this murti in their heart will surely go Akshardham. Seeing Maharaj fully drenched in colors, just like he has been seen with his companion... 9
Nā’tā nadi nada ne talāve re, kunda kuvā ne sāgara vāvye re.
Te to thayā sarave tiratha re, jemā nā’yā Shri Hari samaratha re... 10
Where Maharaj bathed in rivers, lakes, wells, the ocean, and streams… All of these places have become holy places of pilgrimage, where the almighty Maharaj had a bath... 10
Evi murti mali chhe jene re, kāi bika na rākhavi tene re.
Kari lidhu chhe sarve kāma re, tana chute jāshe nijadhāma re... 11
Whoever has attained this murti should not fear anything. Because they have completed everything, when they leave their body, they will go to Akshardham... 11
Vali sambhāravā sakhā sāthe re, chadyā ghanā mulā ghodā māthe re.
Dhari dhāla alaukika asi re, chhadi lākadi ne vali bansi re... 12
To remember Maharaj with his companions (devotees) around him, and how he climbed on beautiful decorated horses; and how he uniquely wore a decorated armor and sword, or had a cane, long stick and a flute... 12
Khele sāngya kamāna ne tire re, bāndhyo katāra te mahāvire re.
Chhatara chamara abadāgariye re, evi murti antaramā dhariye re... 13
Playfully playing with a bow and arrow; or how Maharaj tied a dagger to his waist. Sitting on a
throne under the shade of a decorated umbrella and devotees fanning him, visualizing this murti in the heart... 13
Bethā āmbā āmbali chhāyade re, āsopālava pipara vade re.
Pipala bakola ne borasadiye re, bijā bahu taru boradiye re... 14
Sitting under the shade of a mango or tamarind tree, and next to an osaka (asopalav) or pipal
tree. Under different types trees that bear flowers and fruits, and other many berry trees... 14
Je je vrukshe bethā dithā nātha re, tyā tyā sambhāravā sakhā sātha re.
Eha sambhāratā ahonisha re, thāya brahmamo’le paravesha re... 15
Whichever tree Maharaj sat under, remember him in that place with his devotees around him. By remembering this day and night, one will gain entry to Akshardham... 15
Ema aneka vidhe ā vāra re, ughādyu chhe kalyānanu bāra re.
Vali bethā hoya je te jāge re, fulavādi jhādi bahu bāge re... 16
Like this, there are countless ways in which Maharaj opened the door to liberation. And wherever Maharaj sat, in a flower garden, jungle or open park... 16
Vana upavana eha ādi re, dithi murti rupādi rāyajādi re.
Vali rājā rankane bhavana re, shetha shāhukārane sadane re... 17
In the forest, gardens and similar places, seeing this wonderful murti there… Or even at the house of a king or a poor man, or at the house of a rich businessman or respectable person... 17
Joyā loka patelane ghera re, vali brahmasabhāmā bahu vera re.
Ema jyā jyā joyā jagapati re, mahāmanohara murati re... 18
Seeing him at the house of a village chief or seated in an assembly of brāhmins. In this way, wherever you have seen Maharaj, the master of the world, whose murti captures one’s mind... 18
Tyā tyā sambhāratā Ghanshyama re, sare jānajo saghalā kāma re.
Ema songhu karyu kalyāna re, sahu jānajo jana sujāna re... 19
In those such places, remembering Ghanshyam will fulfill all desires. In this way, he made attaining liberation extremely easy; all intelligent devotees, understand this... 19
Je je ā same pāmyā janama re, nathi koya ke’vātu tene sama re.
Jema pārasane koi pāme re, tenā sarva sankata vāme re... 20
Whoever has been graced with a birth during this time, no one can say that there is anything equal to this opportunity. Just as one attains a pārasmani (a stone that turns metal into gold), all of their miseries will vanish... 20
Iti Shri Sahajānanda Swami charana-kamala sevaka Nishkulananda Muni virachite Purushottama-Prakāsha madhye saptadashah prakārah... 17
